Επιστημονικά υπεύθυνη: αν. καθηγήτρια Παπαδοπούλου Τριανταφυλλιά
Συντονιστής έργου (ΑΠΘ ή άλλο ίδρυμα): Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
Χρηματοδότης, πλαίσιο και αριθμός έγκρισης: ΕΛΙΔΕΚ, Εμβληματική Δράση «200 Χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση», Δράση «Επιστήμη και Κοινωνία»
Διάρκεια χρηματοδότησης: Απρίλιος 2020 – Μάρτιος 2023 (36 μήνες)
Εμπλεκόμενοι ερευνητές/ερευνήτριες: Νικόλαος Μαγγιώρος, Αν. Καθηγητής Τμήματος Θεολογίας ΑΠΘ, Κωνσταντίνος Παπαστάθης, Επ. Καθηγητής, Τμήματος Πολιτικών Επιστημών ΑΠΘ κ.ά.
H έρευνα:
Αποτελεί μια πρώτη απόπειρα «συνάντησης» των σύγχρονων τάσεων της ελληνικής ιστοριογραφίας και κοινωνιολογίας για το 1821 με την «κλασική» συνταγματική ιστορία αυτής της περιόδου.Επιχειρεί να φέρει στο φως όψεις του πρώιμου ελληνικού κράτους (διοίκηση, εκπαίδευση, Εκκλησία), μέσα από τον φακό του συνταγματισμού. Αξιοποιεί μεθοδολογικά το αντιθετικό ζεύγος «παράδοση-νεωτερικότητα», για να ερμηνεύσει διαφοροποιημένα τις κρατούσες επαναστατικές αντιλήψεις τόσο στο πεδίο των θεσμικών-συνταγματικών πρακτικών όσο και σε αυτό του νομιμοποιητικού λόγου. Σε ένα πρώτο επίπεδο, εξετάζει τις παραστάσεις γύρω από το ζήτημα της συνταγματικής οργάνωσης, δηλαδή των θεσμών διακυβέρνησης της επαναστατημένης Ελλάδας, καθώς και του τρόπου λειτουργίας αυτού του συνταγματικού πλαισίου. Αποτυπώνει τη σύνθεση παράδοσης-νεωτερικότητας, κυρίως στις πρακτικές της ανάδειξης των αντιπροσώπων στις εθνοσυνελεύσεις, τις αντιλήψεις περί «παραβίασης» των συνταγματικών κανόνων, καθώς και τις διαφορετικές προσλήψεις του «Έθνους» στη διατύπωση του επαναστατικού λόγου. Σε ένα δεύτερο επίπεδο, εξετάζει το πώς η διαμόρφωση μιας ελληνικής «εθνικής» ταυτότητας διατρέχει ως ιδεολογία την τυπική εκπαίδευση μέσα από την ανάδειξη ενός νέου εκπαιδευτικού συστήματος που συνδέεται με το όραμα της αναγεννημένης Ελλάδας. Αποσκοπεί στο να αναδείξει πώς η διαπάλη ανάμεσα στα νεωτερικά εκπαιδευτικά ρεύματα και τις πνευματικές δυνάμεις προσκόλλησης σε μια ορθόδοξη χριστιανική παράδοση επιδρά καθοριστικά στη σχέση του Κράτους με την Εκκλησία.