Περιγραφή

Σκοπός του συγκεκριμένου μαθήματος είναι μια εισαγωγή στις πολιτικές ιδεολογίες της νεωτερικότητας. Το μάθημα περιλαμβάνει την εξέταση της έννοιας της ιδεολογίας (κλασικές και σύγχρονες προσεγγίσεις). Στη συνέχεια θα συζητηθούν θεμελιώδη συστατικά των μεγάλων ιδεολογιών του μοντέρνου κόσμου, οι ιστορικοπολιτικές συνθήκες γένεσης αλλά και οι μετασχηματισμοί τους σε συγκεκριμένα εθνικά περιβάλλοντα. Το μάθημα θα επικεντρωθεί στις λειτουργίες των ιδεολογιών και γενικότερα στο ρόλο που διαδραμάτισαν οι ιδέες στις πρακτικές της πολιτικής και στη διαμόρφωση του ‘συλλογικού ήθους’ στις δυτικές, κατά κύριο λόγο, κοινωνίες.

Για λόγους εσωτερικής οικονομίας της οργάνωσης του μαθήματος, οι ιδεολογίες που θα αποτελέσουν αντικείμενο έρευνας είναι οι κλασικές: ο φιλελευθερισμός, ο συντηρητισμός, ο σοσιαλισμός και ο φασισμός.

Διδακτικοί στόχοι

Οι φοιτητές/ τριες που θα παρακολουθήσουν το μάθημα πρέπει να αποκτήσουν την ικανότητα να αναλύουν διαφορετικά πολιτικά επιχειρήματα αναγνωρίζοντας το ιδεολογικό και πολιτισμικό τους πλαίσιο. Έμφαση θα δοθεί επίσης σε ζητήματα πολιτικής ρητορικής και κατασκευής των εκάστοτε πολιτικών λόγων. Ο στόχος του μαθήματος είναι να συμβάλει στην εξοικείωση των φοιτητών/ τριών με την ιστορία των πολιτικών ιδεών.

Μεθοδολογία

Σε κάθε εισαγωγική διάλεξη θα ακολουθεί συζήτηση επιλεγμένων ζητημάτων στην οποία θα πρέπει να εγείρονται αντίπαλα επιχειρήματα από μέρους των συμμετεχόντων. Κάθε φοιτητής/ τρια θα πρέπει να αναλάβει και να παρουσιάσει μια εργασία ανάγνωσης, δηλαδή ένα σύντομο δοκίμιο πάνω σε ένα βιβλίο, ένα κεφάλαιο βιβλίου ή ένα επιλεγμένο απόσπασμα από μια πρωτογενή πηγή.

Η τελική αξιολόγηση θα λάβει υπόψη κατά 50% τη συμμετοχή στην τάξη (συζήτηση και εργασία ανάγνωσης/ παρουσίασης) και κατά 50% την τελική γραπτή εξέταση.

Ενδεικτικό Πρόγραμμα

Σημασία των ιδεών στην διαμόρφωση της νεωτερικότητας και των πολιτικών πρακτικών της

Η έννοια της ιδεολογίας

Βιβλιογραφικές Αναφορές

Andrew Heywood, Πολιτικές Ιδεολογίες, Αθήνα, Επίκεντρο, 2007. (σ. 31-69)

Mathew Festenstein, Michael Kenny, Political Ideologies, Oxford University Press, 2005 (σ.7-49)

David Mc Lellan, Ideology, ,Milton Keynes, Open University Press, 1986.

Terence Ball και Richard Dagger (επιμ), Ιdeals and Ideologies: Α reader, Νέα Υόρκη, Harper & Collins, 1995.

Καρλ Μανχάιμ, Ιδεολογία και Ουτοπία, Αθήνα, Γνώση.

Michael Freeden, Reassessing Political Ideologies: The durability of dissent, Routledge, 2001.

 

Φιλελευθερισμός

Bιβλιογραφικές Αναφορές

J. St, Mill, Περί ελευθερίας, Aθήνα, Επίκουρος.

Benjamin Constant, Περί ελευθερίας και ελευθεριών, Θεσσαλονίκη, Ζήτρος.

Pierre Manent, Απλά μαθήματα πολιτικής φιλοσοφίας, Αθήνα, Πόλις, 2005.

Isaiah Berlin, «Δυο έννοιες της ελευθερίας», Στο I.Berlin, Τέσσερα δοκίμια περί Ελευθερίας, εκδόσεις Scripta, σ.253-277.

Steven Seidman, Liberalism and the origins of European social thought, Berkeley: University of California Press, 1983.

Φ.Α. Χάγιεκ, Το σύνταγμα της ελευθερίας, Αθήνα, Καστανιώτης, 2008.

Terence Ball και Richard Dagger (επιμ), Ιdeals and Ideologies: Α reader, Νέα Υόρκη, Harper & Collins, 1995.

 

Συντηρητισμός. Αντίδραση.

Βιβλιογραφικές Αναφορές

Έντμουντ Μπερκ, Στοχασμοί για την Επανάσταση στη Γαλλία, Αθήνα, Σαββάλας.

John Weiss, Συντηρητισμός και ριζοσπαστική δεξιά, Θεσσαλονίκη, Θύραθεν, 2009.

R. Meinardus, Δ. Δημητράκος, Κ. Ψυχοπαίδης κ.α. (συλλογικό) Φιλελευθερισμός, συντηρητισμός, σοσιαλισμός. Εστία, 1992.

Lothar Done και Claus Friedsche, Φιλελευθερισμός- Συντηρητισμός, Επίκεντρο, 2005.

Joseph De Maistre, Kατά της γαλλικής Επαναστάσεως, Αθήνα, Καστανιώτης, 1999

Joseph De Maistre, Διευκρινίσεις επί των θυσιών, Αθήνα, Πολύτροπον, 2006.

Russel Kirk, The conservative mind. From Burke to Eliot, Washington, D.C, Regnery Publishing, 2001 (1^η έκδοση 1953).

Μathew Festenstein και Michael Kenny, Political Ideologies (σ. 119-174)

Zeev Sternhell, O Αντιδιαφωτισμός. Από τον δέκατο όγδοο αιώνα ως τον ψυχρό πόλεμο, Αθήνα, Πόλις, 2009.

Terence Ball και Richard Dagger (επιμ), Ιdeals and Ideologies: Α reader, Νέα Υόρκη, Harper & Collins, 1995.

 

Σοσιαλισμός, Κομμουνισμός

Βιβλιογραφικές Αναφορές

Robert Owen, Μια νέα θεώρηση της κοινωνίας και άλλα κείμενα, Αθήνα, Αλεξάνδρεια, 2007

Pierre-Joseph Proudhon, Περί ιδιοκτησίας, Θεσσαλονίκη, Κατσάνος, 2006.

Καρλ Μαρξ, Φρίντριχ Ένγκελς, Το Μανιφέστο του Κομμουνιστικού Κόμματος, Αθήνα, Θεμέλιο, 1999.

Β. Ι. Λένιν, Τι να κάνουμε; Τα φλέγοντα ζητήματα του κινήματός μας, Αθήνα, Σύγχρονη Εποχή, 2002.

Eduard Bernstein, Οι προϋποθέσεις για το σοσιαλισμό και τα καθήκοντα της σοσιαλδημοκρατίας, Αθήνα, Παπαζήσης, 1996.

Alexander Adler, Κομμουνισμός, Αθήνα, Αθήνα, Πόλις, 2004.

Nigel Ritchie, Κομμουνισμός, Αθήνα, Σαββάλας, 2004.

Antonio Gramsci, Πολιτικά Κείμενα, Οδυσσέας (3^η έκδοση), 2009.

Mathew Festenstein και Μichael Kenny, Political Ideologies, (σ. 175-242)

Κωδικός: 2Β04
Διδάσκοντες: Μαντζούφας Παναγιώτης
ECTS: 10
Ώρες/βδομάδα: 2
Επίπεδο σπουδών: Μεταπτυχιακό
Ακαδημαϊκό έτος: 2016-2017
Είδος Μαθήματος: Υποχρεωτικό Επιλογής
Ημέρες και ώρες διδασκαλίας: Τρίτη / 16:00-18:00
Αίθουσα διδασκαλίας: : 110