ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΚΕΙΜΕΝΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ ΚΑΘ. κ. ΨΥΧΟΜΑΝΗ «ΔΙΚΑΙΟ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΙΩΝ» Γ’ Έκδοση, 2018, ΣΕ ΘΕΜΑΤΑ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΥ ΕΤΑΙΡΙΩΝ, ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΟ Ν. 4601/2019.

 

Πρώτη τροποποίηση (Στο κεφάλαιο για την ΟΕ)

Από σελίδα 60 έως σελίδα 62 και από αριθμό περιθωρίου 204 έως και αριθμό περιθωρίου 208, αντικαθίσταται το κείμενο του βιβλίου ως εξής:

 

β. Μετασχηματισμοί εμπορικών εταιριών (και ομόρρυθμης εταιρίας)^[1]

i. Γενικά:Με βάση την ορολογία, που χρησιμοποιεί πλέον ο νόμος 4601/2019, περί εταιρικών μετασχηματισμών, ως «μετασχηματισμός»μιας εμπορικής εταιρίας, κατονομαζόμενης στο νόμο (ήτοι: ΑΕ, ΕΠΕ, ΙΚΕ, ΟΕ, ΕΕ, ΕΕκμ, Κοινοπραξίας, Ευρωπαϊκής εταιρίας, Αστικού συνεταιρισμού και Ευρωπαϊκής Συνεταιριστικής Εταιρίας),νοείται η, κατόπιν απόφασης των εταίρων της, μεταβολή του τύπου της ή του επιχειρηματικούσχήματος της, ώστε ναπροκύπτει άλλος τύπος εταιρίας ή να επωφελούνται, αντίστοιχα, άλλοι, υφιστάμενοι ή νέοι εταιρικοί τύποι, προς τους οποίους μεταβιβάζονται ή περιέρχονται, αυτοδίκαια,το σύνολο ή τμήματα (ομάδες) εταιρικής περιουσίας,χωρίς να προηγούνται εκκαθαριστικές διαδικασίες, ούτε καν λύση –σε κάποιες περιπτώσεις- της μετασχηματιζόμενης εταιρίας, η οποία, είτε συνεχίζεται,απλώς,υπό τον νέο τύπο της, είτε συνεχίζεται με τον ίδιο τύπο, αλλά με μειωμένο επιχειρηματικό εύρος, είτε παύει να υπάρχει.Με πλέον απλή διατύπωση, «μετασχηματισμός» εταιρίας είναι η συνένωσή της με άλλες ή ο διαχωρισμός της σε άλλες ή η μεταβολή της σε άλλο τύπο (μορφή) εταιρίας.

Οι προσφερόμενες, έτσι, «μορφές μετασχηματισμών», στις οποίες μπορούν να υποβληθούν ή να μετάσχουν όλες οι εμπορικές εταιρίες με έδρα την Ελλάδα, είναι η συγχώνευση, η διάσπαση και η μετατροπή (άρθρα 1επ. ν. 4601/2019).Επειδή δε οι μετασχηματισμοί αυτοί των εμπορικών εταιριών υπαγορεύονται από οικονομικούς και άλλους επιχειρηματικούς λόγους, με αντίκτυπο στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας, ο νόμος –η φορολογική νομοθεσία- τους ευνοεί, προβλέποντας ποικίλες φορολογικές απαλλαγές και κίνητρα για τις συμμετέχουσες εταιρίες.

Σε όλες τις περιπτώσεις, ο μετασχηματισμός, ως προς τις νέες ή επωφελούμενες εταιρίες, συντελείται με και από την καταχώριση στο Γ.Ε.ΜΗ. της σχετικής πράξεως (συμβάσεως ή αποφάσεως). Κύρια, βασική, συνέπεια του μετασχηματισμού, υφ’ οιανδήποτε μορφή, είναι ότι η προκύπτουσα εταιρία συνεχίζει (επί μετατροπής), αυτοδίκαια, τις έννομες σχέσεις ή υποκαθίσταται (στις λοιπές περιπτώσεις), ως καθολική διάδοχος, στις έννομες σχέσεις, της μετασχηματισθείσης εταιρίας, ενώ οι εταίροι της τελευταίας παραμένουν (επί μετατροπής) ή καθίστανται (στις λοιπές περιπτώσεις) εταίροι της προκύπτουσας από τον μετασχηματισμό εταιρίας, στη βάση μιας δίκαιης και λογικής σχέσης ανταλλαγής εταιρικών συμμετοχών, εταιρικών μεριδίων ή μετοχών.Ο εταίρος, του οποίου η θέση καθίσταται χείρων μετον μετασχηματισμό, επειδή η σχέση ανταλλαγής δεν ήταν δίκαιη και λογική, σε βάρος του, μπορεί να αξιώσει –εντός 12 μηνών- από την προκύπτουσα εταιρία την καταβολή αποζημίωσης, το ύψος της οποίας καθορίζεται από το μονομελές πρωτοδικείο (άρθρα 21, 73 και 117 ν. 4601/2019). Για κάθε, επίσης, ζημία των εταίρων από παράβαση καθηκόντων των μελών των διαχειριστικών οργάνων των συμμετεχουσών στον μετασχηματισμό εταιριών, ευθύνονται τα μέλη αυτά, και οι κατ΄ αυτών αξιώσεις των εταίρων μπορούν να ασκούνται από ειδικό εκπρόσωπο, που διορίζει το δικαστήριο (άρθρα 19, 71 και 115 ν. 4601/2019).

       Ο μετασχηματισμός, πάντως, μπορεί να κηρυχθεί άκυρος, κατόπιν αιτήσεως στο δικαστήριο, υποβαλλομένης εντός 3 μηνών από την καταχώριση της συντέλεσής του στο Γ.Ε.ΜΗ., αν άκυρη ή ακυρώσιμη ή ανυπόστατη ήταν η σχετική απόφαση των εταίρων, έστω και μιας συμμετέχουσας εταιρίας, και το ελάττωμα δεν έχει, εν τω μεταξύ, μέχρι τη συζήτηση της σχετικής αίτησης, εξαλειφθεί ή θεραπευθεί. Ακυρότητα, όμως, λόγω μη δίκαιης ανταλλαγής των εταιρικών συμμετοχών ή μεριδίων ή μετοχών, δεν κηρύσσεται. Ο θιγόμενος εταίρος δικαιούται, ως ελέχθη, να ζητήσει, μόνον, εντός 12 μηνών, από την εταιρία, αποζημίωση, την οποία ορίζει το δικαστήριο (άρθρα 20-21, 72-73 και 116-117 ν. 4601/2019).

ii. Ειδικά:Mε τους παραπάνω τρόπους μπορεί, ασφαλώς, να δημιουργηθεί ομόρρυθμη εταιρία από άλλη ή άλλες προσωπικές ή κεφαλαιουχικές εταιρίες, που θα συμμετέχουν στον μετασχηματισμό (περί των διαδικασιών σε κάθε περίπτωση, βλ. παρακάτω, με αφορμή την αυτοτελή αναφορά σε κάθε άλλη εμπορική εταιρία), Αλλά και αντίστροφα. Μια ομόρρυθμη εταιρίασυνενώνεται με άλλες, διαχωρίζεται και σε άλλες ή μεταβάλλεται σε άλλη εμπορική εταιρία.

Ο μετασχηματισμός της ίδιας τηςΟΕ –και κάθε άλλης προσωπικής εταιρίας- επιτρέπεται ακόμα κι αν έχει επέλθει η λύση της εταιρίας, είτε λόγω παρόδου του χρόνου διάρκειάς της, είτε με απόφαση των εταίρων της, είτε λόγω πτωχεύσεως της, όταν, όμως, η πτώχευση περατώθηκε με επικύρωση σχεδίου αναδιοργάνωσης ή με εξόφληση όλων των πιστωτών. Αρκεί να μην έχει αρχίσει η διανομή ή να μην έχει αποκλεισθεί, στις ως άνω περιπτώσεις, η εκκαθάριση με απόφαση των εταίρων (άρθρα 24, 77 και 119 ν. 4601/2019). Ηπερί μετασχηματισμού απόφαση (εγκριτική, κατά κανόνα, του σχετικού υποβαλλομένου σχεδίου) των εταίρων προσωπικής εταιρίας λαμβάνεται με ομοφωνία, εκτός αν η εταιρική σύμβαση επιτρέπει τη λήψη απόφασης με πλειοψηφία, η οποία, όμως, δεν μπορεί να είναι μικρότερη των ¾ των εταίρων (βλ. άρθρα 27, 80 και 121 ν. 4601/2019). Η παράλληλη, προσωπική ευθύνη, κατά τα λοιπά, των ομόρρυθμων εταίρων της μετασχηματισθείσης εταιρίας για τα εταιρικά χρέη θα εξακολουθήσει να υφίσταται και μετά τον μετασχηματισμό της, για μειωμένο, όμως, κατά κανόνα, χρόνο.Η εναντίον τους, δηλαδή, απαίτηση των εταιρικών δανειστών για εταιρικό χρέος υπόκειται σε πενταετή παραγραφή, που άρχεται από τη συντέλεση του μετασχηματισμού ή τον τυχόν μεταγενέστερο χρόνο, κατά τον οποίο η απαίτηση αυτή καθίσταται ληξιπρόθεσμη, εκτός αν υπέκειτο σε μικρότερη παραγραφή. Η ευθύνη, ωστόσο, αυτή δεν θα εξακολουθήσει να υπάρχει μετά τον μετασχηματισμό, αν ο δανειστής της μετασχηματιζόμενης εταιρίας έχει συγκατατεθεί, εγγράφως, στον μετασχηματισμό της  (άρθρα 29, 82 και 127 ν. 4601/2019)

(α) Συγχώνευση^[2]

i. Γενικά: Συγχώνευση είναι, η μορφή μετασχηματισμού εταιριών, η συνισταμένη στην επί τη βάση της συμβατικής ελευθερίας (ΑΚ 361) συνένωση πλειόνων εταιριών, που εξαφανίζονται, ώστε να προκύπτει μία^[3], η οποία εμφανίζεται ως (οιονεί) καθολική τους διάδοχος. Τούτο επιτυγχάνεται είτε «με απορρόφηση» των λοιπών προς συνένωση εταιριών από μία εξ αυτών, είτε «με σύσταση νέας εταιρίας» από τις συνενούμενες, είτε –ως πράξη εξομοιούμενη με την απορρόφηση˙ μόνον, όμως, επί ΑΕ- «με εξαγορά» μιας ή περισσοτέρων ΑΕ από άλλη ΑΕ, χωρίς να προηγηθεί, σε καμία περίπτωση,εκκαθάριση των συγχωνευόμενων εταιριών. Για την συγχώνευση απαιτούνται: (α)Σύνταξη σχεδίου σύμβασης συγχώνευσης και λεπτομερούς σχετικής επεξηγηματικής και αιτιολογικής εκθέσεως από το διαχειριστικά όργανα των εταιριών. (β)Δημοσίευση του σχεδίου και της εκθέσεως στο Γ.Ε.ΜΗ. (γ) Έκθεση εμπειρογνωμόνων περί του σχεδίου, δημοσιευόμενη στο Γ.Ε.ΜΗ. (δ)Διαθεσιμότητα των εγγράφων στην έδρα κάθε εταιρίας, προς έλεγχο από τους εταίρους. (ε)Παροχή εγγυήσεων σε εταιρικούς πιστωτές, που τις ζητούν. (στ)Απόφασητων εταίρων, για τη συγχώνευση και την έγκριση του σχεδίου, με την νόμιμη ή καταστατική πλειοψηφία. (ζ)Κατάρτιση της σύμβασης από εκπροσώπους των εταιριών, με ιδιωτικό ή συμβολαιογραφικό έγγραφο, κατά περίπτωση. (η)Τήρηση διατυπώσεων δημοσιότητας στο Γ.Ε.ΜΗ., μετά από διενέργεια προληπτικού ελέγχου νομιμότητας, διεξαγόμενου από την αρμόδια υπηρεσία Γ.Ε.ΜΗ, ή τον περιφερειάρχη ή τον Υπουργό Οικονομίας και Ανάπτυξης, κατά περίπτωση, οι οποίοι (περιφερειάρχης ή Υπουργός) εκδίδουν την προβλεπόμενη εγκριτική απόφαση. Η δημοσιότητα συνεπάγεται τη συντέλεση της συγχώνευσης και την επέλευση των αποτελεσμάτων της.

Με εξαίρεση την περίπτωση της συγχώνευσης με εξαγορά, στις λοιπές περιπτώσεις οι εταίροι των εταιριών, που συγχωνευθείσες εξαφανίζονται, καθίστανται εταίροι της απορρoφούσας ή της νέας εταιρίας, με βάση μια δίκαιη και λογική σχέση ανταλλαγής των εταιρικών τους συμμετοχών ή μεριδίων ή μετοχών (βλ. και παραπάνω). Ακυρότητα της συγχώνευσης μπορεί να κηρυχθεί με δικαστική απόφαση, μόνον, επί ελλείψεως έστω και μιας αποφάσεως συνελεύσεως εταίρων, περί εγκρίσεως της συμβάσεως συγχώνευσης, ή όταν η ληφθείσα απόφαση μιας τέτοιας συνέλευσης είναι άκυρη ή ακυρώσιμη (βλ. άρθρα 6-21 ν. 4601/2019- Επίσης, παραπάνω).

ii. Ειδικά:Ως προς τη συγχώνευση, ειδικά,μεταξύ ομόρρυθμων εταιριών –όπως και ετερόρρυθμων και κοινοπραξιών-  ή τέτοιων εταιριών με εταιρίες άλλου τύπου, η έκθεση εμπειρογνώμονα, επί του σχεδίου σύμβασης συγχώνευσης, είναι υποχρεωτική, για μιαν μετέχουσα στη συγχώνευση ομόρρυθμη εταιρία (ή ετερόρρυθμη ή κοινοπραξία), μόνον, όταν έχει ζητήσει τούτο ένας, τουλάχιστον, από τους εταίρους της, ενώ  η εγκριτική της συγχώνευσης απόφαση λαμβάνεται με ομοφωνία, εκτός αν η εταιρική σύμβαση επιτρέπει τη λήψη απόφασης με πλειοψηφία, οπότε, όμως, πρέπει αυτή να σχηματίζεται από τα ¾ τουλάχιστον, των εταίρων. Επιτρέπεται, πάντως, και η θετική ψήφος από ομόρρυθμο εταίρο, υπό τον όρο συμμετοχής του στο νέο σχήμα ως ετερόρρυθμου, πλέον, εταίρου και, ακόμα, η έξοδός του από την συγχωνευόμενη ή την συγχωνεύουσα εταιρία, επί διαφωνίας του ή επί απορρίψεως του όρου, που έθεσε, ως άνω. Η παράλληλη, προσωπική ευθύνη, κατά τα λοιπά, των ομόρρυθμων εταίρων θα εξακολουθήσει να υφίσταται και μετά τη συγχώνευση για 5, κατά κανόνα, έτη (βλ. παραπάνω), εκτός αν ο δανειστής της συγχωνευόμενης εταιρίας έχει συγκατατεθεί, εγγράφως, στη συγχώνευση  (άρθρα 23-29 ν. 4601/2019)^[4].

Η συγχώνευση, πάντως, προσωπικών, εν γένει, εταιριών με κεφαλαιουχικές, από την οποία προκύπτει, ως (οιονεί) καθολικός διάδοχος, προσωπική εταιρία, υποστηρίζεται ότι μπορεί να προσκρούσει στην ΑΚ 281. Μπορεί, δηλαδή, να απαγορεύεται ως καταχρηστική, επειδή είναι δυνατόν να θέτει σε κίνδυνο τα συμφέροντα των εταίρων της κεφαλαιουχικής εταιρίας, που τυχόν μειοψήφησαν στη λήψη της απόφασης για την συγχώνευση, και τα συμφέροντα, ακόμα, των ίδιων της των δανειστών^[5].

 

(β) Διάσπαση

 

i. Γενικά: Διάσπασηείναι η μορφή μετασχηματισμού εταιρίας (της διασπώμενης), κατά την οποία σύνολα περιουσίας ή κλάδοι της δραστηριότητας της μεταβιβάζονται, με τις συνέπειες της καθολικής διαδοχής, σε άλλες υφιστάμενες ή νέες εταιρίες (επωφελούμενες). Διακρίνεται δε: (α)Σε «κοινή διάσπαση», πραγματοποιούμενη με απορρόφηση ή με  σύσταση νέας εταιρίαςή με αμφότερους τους τρόπους, ώστε οι εταίροι της, ταυτόχρονα, λυομένης, διασπώμενης εταιρίας να αποκτούν εταιρικές συμμετοχές στις επωφελούμενες εταιρίες ή και χρηματικό ποσό μέχρι το 10% της  ονομαστικής –άλλως, λογιστικής- αξίας των συμμετοχών αυτών. (β)Σε «μερική διάσπαση», πραγματοποιούμενη, επίσης, με απορρόφηση ή με  σύσταση νέας εταιρίας ή με αμφότερους τους τρόπους, ώστε οι εταίροι της διατηρούμενης, εν προκειμένω, μη λυομένης, διασπώμενης εταιρίας να αποκτούν εταιρικές συμμετοχές και στις επωφελούμενες εταιρίες ή και χρηματικό ποσό μέχρι το 10% της  ονομαστικής –άλλως, λογιστικής- αξίας των συμμετοχών αυτών. (γ)Σε «απόσχιση κλάδου», πραγματοποιούμενη, επίσης, με απορρόφηση ή με  σύσταση νέας εταιρίας ή με αμφότερους τους τρόπους, ώστε η ίδια, η διατηρούμενη, με τους λοιπούς επιχειρηματικούς κλάδους της, διασπώμενη εταιρία να αποκτά εταιρικές συμμετοχές στις επωφελούμενες εταιρίες ή και χρηματικό ποσό μέχρι το 10% της  ονομαστικής –άλλως, λογιστικής- αξίας των συμμετοχών αυτών.

Σε όλες τις περιπτώσεις η ακολουθητέα διαδικασία είναι αντίστοιχη προς εκείνη, που αφορά τη συγχώνευση εταιριών. Το ίδιο ισχύει και για θέματα ακύρωσης της διάσπασης και αποζημίωσης των τυχόν θιγομένων εταίρων (βλ. άρθρα 58-75 ν. 4601/2019).

ii. Ειδικά:Ως προς την διάσπαση, ειδικά, ομόρρυθμων εταιριών –όπως και ετερόρρυθμων και κοινοπραξιών- ισχύουν, αντίστοιχα, τα λεχθέντα και επί συγχώνευσης τέτοιων εταιριών, ως προς το σχέδιο της σύμβασης διάσπασης, την σχετική απόφαση των εταίρων, την τυχόν εξέταση του σχεδίου από εμπειρογνώμονα, την ευθύνη και την παραγραφή των αξιώσεων κατά των εταίρων της διασπώμενης εταιρίας (βλ. άρθρα 76-82 ν. 4601/2019).

 

(γ)Μετατροπή

 

i. Γενικά: Μετατροπή είναι η μεταβολή της νομικής, απλώς, μορφής μιας εταιρίας, χωρίς λύση και εκκαθάρισή της, αλλά με διατήρηση και συνέχιση της νομικής της προσωπικότητας, ώστε η εταιρία να συνεχίζεται, υπό τη νέα της μορφή (τύπο εμπορικής εταιρίας), παραμένοντας, όμως, το ίδιο νομικό πρόσωπο -ως υποκείμενο δικαίου, που αλλάζει, απλώς, περιβολή («ενδυμασία»)-,χωρίς, έτσι, να απαιτείταικαι μεταβίβαση της περιουσίας της εταιρίας στο νέο μόρφωμα, με ειδική διαδοχή ή με νομοθετική πρόβλεψη μιας (οιονεί) καθολικής διαδοχής (βλ. άρθρα 104επ., ιδίως, 113, ν. 4601/2019).

Η μετατροπή προϋποθέτειτήρηση της διαδικασίας ίδρυσης της προσλαμβανόμενης νέας νομικής μορφής της εταιρίας. Το διαχειριστικό όργανο της εταιρίας συντάσσει, κατά κανόνα, και δημοσιεύει λεπτομερή σχετική έκθεση και σχέδιο απόφασης των εταίρων για τη μετατροπή, ενώ καθιστά προσβάσιμα σε κάθε εταίρο τα σχετικά έγγραφα. Ακολουθεί  λήψη της σχετικής απόφασης από τη συνέλευση των εταίρων με την πλειοψηφία, που προβλέπει ο νόμος ή το καταστατικό, σύνταξη συμβολαιογραφικού εγγράφου, όπου απαιτείται, προληπτικός έλεγχος νομιμότητας από τις αρμόδιες, για κάθε περίπτωση, υπηρεσίες ή και έγκριση από περιφερειάρχη ή Υπουργό και τήρηση διατυπώσεων δημοσιότητας. Η μετατροπή συντελείται από την καταχώριση της απόφασης των εταίρων ή του συμβολαιογραφικού εγγράφου στο Γ.Ε.ΜΗ. (άρθρα 106-113 ν. 4601/2019. Οι πιστωτές της εταιρίας, με μη ληξιπρόθεσμες απαιτήσεις, κατά τον χρόνο της μετατροπής, και οι κάτοχοι ειδικών δικαιωμάτων, χωρίς δικαίωμα ψήφου, δικαιούνται να ζητήσουν από την εταιρία παροχή σχετικών, «κατάλληλων» εγγυήσεων. Οι ανακύπτουσες σχετικές διαφορές επιλύονται από το Μονομελές Πρωτοδικείο με τη διαδικασία των άρθρων 682επ. ΚΠολΔ (άρθρο 114 ν. 4601/2019).

ii. Ειδικά: Για την μετατροπή της προσωπικής εταιρίας απαιτείται, επίσης -όπως και σε κάθε άλλη περίπτωση μετασχηματισμού, ως ανωτέρω-, ομόφωνη απόφαση των εταίρων της, εκτός αν το καταστατικό της αρκείται σε πλειοψηφία των ¾ του αριθμού τους, και, επιπλέον, ρητή συναίνεση των εταίρων, που αναλαμβάνουν, με την μετατροπή, προσωπική ευθύνη για τα χρέη της εταιρίας ή  αναλαμβάνουν, επί μετατροπής σε ΙΚΕ, μερίδιααντιστοιχούντα σε εξωκεφαλαιακές εισφορές. Οι διαφωνούντες έχουν δικαίωμα εξόδου (βλ. σχετικά άρθρα 121-124 ν.4601/2019). Η ομόρρυθμη εταιρία, ειδικότερα, μετατρέπεται, αυτοδίκαια, σε ετερόρρυθμη, αν εισέλθει σ’ αυτήν νέος εταίρος, ως ετερόρρυθμος, ή αν ένας, τουλάχιστον, ομόρρυθμος γίνει ετερόρρυθμος. Αντίστοιχα, η ετερόρρυθμη εταιρία μετατρέπεται, αυτοδίκαια, σε ομόρρυθμη, αν εξέλθει ή αποκλεισθεί ή αποβιώσει ο μοναδικός ετερόρρυθμος εταίρος (άρθρα 125-126 ν. 4601/2019)^[6].

 

 

 

 

 

 

Δεύτερη τροποποίηση (Στο κεφάλαιο για την ΕΕ)

Από σελίδα 165 έως σελίδα 167 και από αριθμό περιθωρίου 512 έως και αριθμό περιθωρίου 515, αντικαθίσταται το κείμενο του βιβλίου ως εξής:

 

 

     512Η ετερόρρυθμη εταιρία μπορεί, εξάλλου, να προκύψει και από μετασχηματισμό εταιριών, οποιασδήποτε μορφής, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 1επ. του ν. 4601/2019[7]. Μπορεί, ειδικότερα, να προκύψει από αυτοδίκαιη μετατροπή ομόρρυθμης εταιρίας, που μπορεί να πραγματοποιηθεί, είτε με την είσοδο νέου εταίρου, με την ιδιότητα του ετερόρρυθμου, είτε με την κατάληψη θέσεως ετερόρρυθμου εταίρου από έναν ή πλείονες ομόρρυθμους, μέχρι τη στιγμή εκείνη, εταίρους. Επειδή, στην τελευταία περίπτωση, είναι δυνατόν να δημιουργηθούν οικονομικοί κίνδυνοι για τους υπάρχοντες εταιρικούς δανειστές των μεταβαλλόντων θέση εταίρων, ο νόμος 4601/2019 (άρθρα 126 και 114)[8]ορίζειότι για την μετατροπή πρέπει μεν να υπάρξει καταχώριση της τροποποιημένης σύμβασης στο Γ.Ε.ΜΗ., τα αποτελέσματα, όμως, της μετατροπής δεν θα επέλθουν, αν μέσα σε 30 ημέρες από την καταχώριση υπάρξουν δανειστές της εταιρίας (συνεπώς, όχι και ατομικοί –του ίδιου του εταίρου– δανειστές), που θα ζητήσουν από την εταιρία την παροχή κατάλληλων «εγγυήσεων», με την έννοια των πάσης φύσεως ασφαλειών, τις οποίες η εταιρία υποχρεούται τότε να παράσχει. Τις τυχόν διαφορές, επιλύει το μονομελές πρωτοδικείο, που θα δικάσει την υποβλητέα εντός 30, επίσης, ημερών αίτηση του δανειστή με τη διαδικασία των άρθρων 682επ. ΚΠολΔ (άρθρα 114 και 126 ν. 4601/2019).

Φυσικά, με την ως άνωμετατροπή, η ΟΕ συνεχίζεται ως ΕΕ. Το νομικό, όμως, πρόσωπο, ως φορέας δικαιωμάτων και υποχρεώσεων, εξακολουθεί να υφίσταται το ίδιο, ως είχε. Δεν επέρχεται, έτσι, διακοπή των εκκρεμών δικών, ενώ οι τυχόν εκδοθείσες υπέρ της ΟΕ διοικητικές άδειες συνεχίζουν να υφίστανται, πλέον, αυτοδικαίως υπέρ της ΕΕ. Οι ομόρρυθμοι, μόνον, εταίροι, που μετετράπησαν σε ετερόρρυθμους, θα εξακολουθήσουν να ευθύνονται, για τα μέχρι την μετατροπή έχοντα δημιουργηθεί εταιρικά χρέη, σε ολόκληρο και απεριόριστα, για πέντε, ακόμα, χρόνια από τη συντέλεση της μετατροπής ή το μεταγενέστερο αυτής χρόνο του ληξιπροθέσμου της απαίτησης,  «εκτός εάν οι δανειστές της εταιρίας συγκατατέθηκαν εγγράφως στην μετατροπή της» (άρθρο 127§2 ν. 4601/2019). Η έγγραφη, δηλαδή, συγκατάθεση των δανειστών στη μετατροπή, λογίζεται, εν προκειμένω, ως συγκατάθεση τους στην άμεση απαλλαγή των γενομένων ετερορρύθμων εταίρων από την απεριόριστη ευθύνη τους για μιαν πενταετία. Θα εξακολουθήσουν, όμως, έναντι των συγκατατεθέντων δανειστών, να ευθύνονται οι εταίροι αυτοί –ως ετερόρρυθμοι, πλέον– και για τα παλαιά χρέη, υπό την νέα τους ιδιότητα, σύμφωνα με τους όρους αυτής, και πέραν της πενταετίας. Τα ίδια, αντιστοίχως, ισχύουν και επί οιασδήποτε άλλης μορφής μετασχηματισμού άλλων εταιριών σε ΕΕ (πρβλ. και τα επί ΟΕ λεχθέντα-βλ. επίσης άρθρα 29, 82 και 127 ν. 4601/2019).

Ειδική περίπτωση μετατροπής μιας ομόρρυθμης εταιρίας σε ετερόρρυθμη προβλέπεται στο άρθρο 265 του νόμου 4072/2012. Σύμφωνα, δηλαδή, με τις διατάξεις του άρθρου αυτού, αν αποβιώσει εταίρος μιας ομόρρυθμης εταιρίας και το καταστατικό αυτής προβλέπει (ή αποφασίζεται ομοφώνως από τους επιζώντες εταίρους) συνέχιση της εταιρίας με τους κληρονόμους, οι τελευταίοι μπορούν να εξαρτήσουν την παραμονή (ή την είσοδό τους) στην εταιρία από το αν θα λάβουν θέση ετερορρύθμου εταίρου. Αν οι κληρονόμοι ασκήσουν το νόμιμο αυτό δικαίωμά τους και γίνει τούτο δεκτό από τους επιζώντες εταίρους, απαιτείται να τηρηθεί η διαδικασία μετατροπής της εταιρίας σε ετερόρρυθμη, με σχετική τροποποίηση του καταστατικού και τήρηση των προβλεπομένων διατυπώσεων δημοσιότητας στο Γ.Ε.ΜΗ.

 

 

 

Τρίτη τροποποίηση (Στο κεφάλαιο για την ΕΕ)

 

Στη σελίδα 170, αριθμός περιθωρίου 526, αντικαθίσταται το κείμενο του βιβλίου ως εξής:

 

6. Επί εξόδου, αποκλεισμού ή θανάτου του μοναδικού ετερορρύθμου εταίρου, η εταιρία μετατρέπεται, αυτόματα –«αυτοδίκαια»- σε ομόρρυθμη (άρθρο 125§1 ν. 4601/2019) και συνεχίζεται ως τοιαύτη, των διαχειριστών της, μόνον, υποχρεουμένων σε αναγγελία των περιστατικών αυτών στο Γ.Ε.ΜΗ. Αντιστοίχως, επί εξόδου, αποκλεισμού ή θανάτου του μοναδικού ομορρύθμου εταίρου, η ετερόρρυθμη εταιρία λύεται, αν μέσα σε ένα τετράμηνο δεν δημοσιευθεί στο Γ.Ε.ΜΗ. τροποποίηση του καταστατικού της, περί μεταβολής ενός, τουλάχιστον, ετερόρρυθμου εταίρου σε ομόρρυθμο ή περί της εισόδου ενός τουλάχιστον νέου ομόρρυθμου εταίρου (άρθρο 281 ν. 4072/2012, όπως ισχύει, μετά την τροποποίησή του από το άρθρο 13 ν. 4441/2016). Μετατροπή, πάντως, της ετερόρρυθμης εταιρίας σε ομόρρυθμη ή και ο οποιοσδήποτε άλλης φύσεως «μετασχηματισμός» της μπορεί να μεθοδευθεί, κατά τα ανωτέρω, και με ομόφωνη, καταρχάς, απόφαση των εταίρων, που θα συνιστά, ασφαλώς, δημοσιευτέα τροποποίηση της εταιρικής σύμβασης. Δυνατή είναι, κατά το νόμο, και η λήψη της σχετικής απόφασης των εταίρων με πλειοψηφία των ¾, αν τούτο προβλέπεται στο καταστατικό. Ειδικά, όμως, επί μετατροπής ΕΕ σε ΟΕ απαιτείται ρητή συναίνεση όλων των ετερορρύθμων εταίρων, ενώ σε όλες τις περιπτώσεις μετασχηματισμών ο διαφωνών εταίρος της μειοψηφίας έχει δικαίωμα εξόδου από την εταιρία (άρθρα 27, 80 και 121 ν. 4601/2019).

 

 

Τέταρτη τροποποίηση (Στο κεφάλαιο για την ΑΕ)

Στη σελίδα 220-221, αριθμός περιθωρίου 679,αντικαθίσταται το κείμενο του βιβλίου ως εξής:

679Απόφαση της ΓΣ δεν χρειάζεται, επίσης, να ληφθεί και νέο κείμενο δεν χρειάζεται να συνταχθεί, όταν οι τροποποιήσεις αφορούν, απλώς, «προσαρμογές» στοιχείων του καταστατικού, τις οποίες επιβάλλει ο ίδιος ο νόμος, σε ορισμένες περιπτώσεις, όπου δεν απαιτείται προηγούμενη απόφαση εταιρικού οργάνου, αλλά, πάντως, το καταστατικό χρειάζεται να εμφανίζει τις δε facto μεταβολές, που έλαβαν χώρα, όπως επί αυξήσεως μεν, αλλά μερικής καλύψεως του αυξηθέντος κεφαλαίου (άρθρο 28§2), επί ασκήσεως του δικαιώματος κτήσεως μετοχών (άρθρο 58§3) κ.άλ. Οι προσαρμογές αυτές ενεργούνται από το ΔΣ και υποβάλλονται, απλώς, σε δημοσιότητα (άρθρο 4§4). Στις περιπτώσεις αυτές, όπως, επίσης, και επί μεταβολών, απλώς, των καταχωρίσεων στο Γ.Ε.ΜΗ. –π.χ. των μεταβολών στην εκπροσώπηση της εταιρίας- που δεν συνιστούν καν τροποποίηση του καταστατικού, η υπηρεσία Γ.Ε.ΜΗ. προβαίνει σε τυπικό έλεγχο (έλεγχο πληρότητας) των υποβληθέντων εγγράφων και εφόσον διαπιστώσει ότι τα έγγραφα αυτά είναι πλήρη, ανταποκρινόμενα στις απαιτήσεις του νόμου, διενεργεί την καταχώριση, χωρίς έλεγχο του περιεχομένου τους (άρθρο 9§2 ν. 4548/2018, όπως τροποποιήθηκε από το άρθρο 146 ν. 4601/2019).

 

 

Πέμπτη τροποποίηση (Στο κεφάλαιο για την ΑΕ)

Από σελίδα 300 έως σελίδα 301και από αριθμό περιθωρίου 909έως και αριθμό περιθωρίου 912, αντικαθίσταται το κείμενο του βιβλίου ως εξής:

Χ. Η δημιουργία αε από μετασχηματισμό άλλων εταιριών^[9]

909Μία ΑΕ μπορεί να δημιουργηθεί και από μετασχηματισμόάλλων εταιριών κατά το ν. 4601/2019. Μπορεί, ιδίως, να προκύψει από μετατροπή άλλης εταιρίας. Καιμετατροπή, ως έχει λεχθεί,είναι το είδος του μετασχηματισμού εταιρίας, που συνίσταται σε μεταβολή της νομικής μόνον μορφής της εταιρίας αυτής, χωρίς κατάλυση της νομικής της προσωπικότητας, ώστε η νέα εταιρική μορφή να συνιστά εξακολούθηση του ιδίου νομικού προσώπου, χωρίς, έτσι, την ανάγκη μεταβίβασης στοιχείων ή διαδοχής ή διακοπής δικών, αφού το υποκείμενο, ο φορέας των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων, το νομικό, δηλαδή, πρόσωπο, παραμένει αμετάβλητο. Είναι δυνατή, έτσι, η μετατροπή μιας ΟΕ ή ΕΕ ή ΕΠΕ ή ΙΚΕ ή ΕΕκμ ή Αστικού Συνεταιρισμού ή Ευρωπαϊκής Εταιρίας^[10] σε ανώνυμη εταιρία με απόφαση των εταίρων, που πρέπει να περιβληθεί τον τύπο του συμβολαιογραφικού εγγράφου και να περιέχει όλα τα ουσιώδη στοιχεία του καταστατικού της ΑΕ, εφόσον προηγηθεί αποτίμηση των περιουσιών τους από δύο ορκωτούς ελεγκτές, λογιστές, ή ελεγκτική εταιρία ή, κατά περίπτωση, από δύο ανεξάρτητους πιστοποιημένους εκτιμητές, οι οποίοι θα συντάξουν σχετική έκθεση αποτίμησης, όπως, κατά τα λοιπά, ορίζεται στο άρθρο 17 ν. 4548/2018, και εφόσον διαπιστωθεί κάλυψη του ελάχιστου, κατά το νόμο, ύψους του μετοχικού κεφαλαίου (βλ. άρθρα 123, 131, 134 ν. 4601/2019). Τα αποτελέσματα της μετατροπής, η γένεση, δηλαδή, της ΑΕ, επέρχεται από της συντελέσεως και των προβλεπόμενων για την ίδρυση μιας ΑΕ διατυπώσεων δημοσιότητας (άρθρο 113 ν. 4601/2019).

Στην φορολογική, ιδίως, νομοθεσία γίνεται λόγος και για «μετατροπή» ατομικής επιχείρησης σε ΑΕ. Στην πραγματικότητα, όμως, η εν λόγω «μετατροπή» δεν έχει σχέση με την αναφερθείσα παραπάνω περίπτωση της, κατά κυριολεξία, μετατροπής. Η ατομική, απλώς, επιχείρηση (με φορέα φυσικό πρόσωπο) μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο εισφοράς σε είδος στην ιδρυομένη ΑΕ. Αυτή δε, ακριβώς, η εισφορά τυγχάνει ιδιαίτερης φορολογικής ευνοίας από τον νομοθέτη, χωρίς, όμως, άλλες, περαιτέρω, νομικές συνέπειες^[11].

Δημιουργία, πάντως, ΑΕ μπορεί να προκύψει και από συγχώνευση άλλων εμπορικών εταιριών, και ανωνύμων τοιούτων, με ίδρυση νέας εταιρίας, ανώνυμης, ή από διάσπασηάλλης εταιρίας (και ανώνυμης) με σύσταση νέας εταιρίας, ανώνυμης. Περί των περιπτώσεων αυτών, έχει γίνει ήδη, γενικά, λόγος στο κεφάλαιο περί ΟΕ και γίνεται, επίσης, λόγος, παρακάτω, σε σχέση, αποκλειστικά, με την εξεταζόμενη στο κεφάλαιο αυτό ΑΕ.

 

 

Έκτη τροποποίηση (Στο κεφάλαιο για την ΑΕ)

Από σελίδα 450 έως σελίδα 460 και από αριθμό περιθωρίου 1392 έως και αριθμό περιθωρίου 1425, αντικαθίσταται το κείμενο του βιβλίου ως εξής:

 

Ζ. Επιχειρηματικές και νομικές μεταβολές της ΑΕ

Ι. Γενικά

1392Ο ανταγωνισμός, η ανάγκη εξυγίανσης, η αντιμετώπιση νέων ποικίλων καταστάσεων στην αγορά, όπου η ΑΕ δραστηριοποιείται, η προσαρμογή στις καταστάσεις αυτές, η εκμετάλλευση επιχειρηματικών ευκαιριών και άλλες αιτίες ωθούν, συχνά, τις ΑΕ σε επιχειρηματικής φύσεως κινήσεις, άλλως μεταβολές, με νομικό αντίκτυπο και νομική, επομένως, σημασία. Στις μεταβολές αυτές ανήκουν, καταρχάς, τα διάφορα μέτρα αναδιοργάνωσης, όπως οι αυξήσεις ή οι μειώσεις του μετοχικού κεφαλαίου, η μεταφορά της έδρας, η ένταξη σε όμιλο επιχειρήσεων^[12] κ.λπ. Μεταβολές, όμως, με μείζονα σημασία είναι εκείνες, που άπτονται της νομικής μορφής της ΑΕ ή δημιουργούν νέες εταιρίες. Τέτοιες είναι οι μεταβολέςοι συνιστάμενες στην μετατροπή ή την συγχώνευση ή την διάσπαση μιας ΑΕ («μετασχηματισμοί»)[13]. Τις μεταβολές αυτές αποφασίζει η καταστατική ΓΣ. Υπόκεινται δε, λόγω της οικονομικής τους σημασίας, σε ευνοϊκό φορολογικό καθεστώς, επί τη βάση ειδικών φορολογικών νόμων (όπως του ν.δ. 1297/1972, του ν. 2166/1993 και του ν. 3517/2006).

Επί των σχετικών θεμάτων, ισχύουν, πλέον, οι ρυθμίζουσες αυτά διατάξεις των άρθρων του ειδικού νόμου 4601/2019, περί εταιρικών μετασχηματισμών, αναφορά των οποίων, σε αδρές γραμμές, έγινε ήδη παραπάνω, στο κεφάλαιο, ιδίως, για τις ομόρρυθμες εταιρίες.

ΙΙ. Η μετατροπή

1393 1. Μετατροπή^[14], ως έχει λεχθεί,είναι η άμεση μεταβολή της νομικής, απλώς, μορφής, του νομικού μανδύαμιας εμπορικής εταιρίας -εν προκειμένω, της ΑΕ-, σε άλλη μορφή εταιρίας, χωρίς κατάλυση του νομικού προσώπου αυτής, ως τοιούτου, κατόπιν σχετικής αποφάσεως της καταστατικής, εν προκειμένω, ΓΣ της ΑΕ και τήρησης των λοιπών διατυπώσεων του νόμου. Η μετατροπή, έτσι, επέρχεται, χωρίς να προηγηθεί λύση και εκκαθάριση της ΑΕ και χωρίς να ιδρυθεί, εξαρχής, η νέα εταιρία. Δεν δημιουργείται καν η ανάγκη μεταβίβασης των στοιχείων της περιουσίας της ΑΕ, με ειδική ή οιονεί καθολική διαδοχή, στην εταιρία, με τη νέα της μορφή, επειδή ο φορέας, το νομικό πρόσωπο, ως αυτοτελές υποκείμενο δικαιωμάτων και υποχρεώσεων, παραμένει το ίδιο, αναλλοίωτο. Αλλάζει μόνον η μορφή της εταιρίας από ΑΕ σε άλλη (ΕΠΕ, ΟΕ, ΕΕ κ.λπ.). Για τον ίδιο λόγο, οι εκκρεμείς δίκες συνεχίζονται, χωρίς διακοπή, από τη νέα εταιρία. Οι κατασχέσεις διενεργούνται κατά της νέας εταιρίας, με βάση εκτελεστό τίτλο, που έχει εκδοθεί κατά της ΑΕ, πριν από τη μετατροπή. Οι διαχειριστές της νέας εταιρίας υποκαθίστανται, αμέσως και αυτοδικαίως, στις εξουσίες του ΔΣ της μετατραπείσης ΑΕ κ.ο.κ.

2. Η μετατροπή μιας ΑΕ, σε άλλης μορφής εταιρία, προϋποθέτει, κατά κανόνα, σύνταξη λεπτομερούς εκθέσεως, για τη μετατροπή, από το ΔΣ, που καταχωρίζεται στο Γ.Ε.ΜΗ., δημοσιεύεται στον διαδικτυακό του τόπο και υποβάλλεται στη ΓΣ, προς λήψη σχετικής αποφάσεως (άρθρο 106 ν. 4601/2019). Κάθε μέτοχος μπορεί να λαμβάνει γνώση της έκθεσης, των ετήσιων χρηματοοικονομικών καταστάσεων της εταιρίας και άλλων εγγράφων, για διάστημα ενός τουλάχιστον μηνός, πριν από την ημερομηνία της συνέλευσης και μέχρι τη λήξη της (άρθρα 107 και 129§2 ν. 4601/2019).

Αν η μετατροπή της ΑΕ γίνεται σε άλλης μορφής κεφαλαιουχική εταιρία, απαιτείται, περαιτέρω,  εξακρίβωση της αξίας της περιουσίας της μετατρεπόμενης εταιρίας και σύνταξη σχετικής έκθεσης, που υποβάλλεται σε δημοσιότητα. Η αποτίμηση αυτή του ενεργητικού και του παθητικού της εταιρίας και η σύνταξη της σχετικής έκθεσης γίνεται από δύο ορκωτούς ελεγκτές λογιστές ή ελεγκτική εταιρία ή, κατά περίπτωση, από δύο ανεξάρτητους πιστοποιημένους εκτιμητές, όπως και στην περίπτωση της αποτίμησης εισφορών σε είδος, κατά το άρθρο 17 ν. 4548/2018 (άρθρα 131§2 και 123 ν. 4601/2019). Ακολουθεί απόφαση της καταστατικής ΓΣ –και εκάστης συνέλευσης των τυχόν ιδιαίτερων κατηγοριών μετόχων- για την μετατροπή, περιλαμβάνουσα τους όρους του καταστατικού της νέας εταιρίας, η οποία περιβάλλεται τον τύπο του συμβολαιογραφικού εγγράφου, όπου απαιτείται, για την νέας μορφής εταιρία (άρθρο 108-110, 131 και 122 ν. 4601/2019). Έπεται, όπου είναι αναγκαία, για το νέο τύπο εταιρίας, η έκδοση εγκριτικής αποφάσεως περιφερειάρχη ή υπουργού και τηρούνται, εν τέλει, οι προβλεπόμενες διατυπώσεις δημοσιότητας (βλ. άρθρα 111-112 ν. 4601/2019). Τα αποτελέσματα της μετατροπής επέρχονται με μόνη την καταχώριση στο Γ.Ε.ΜΗ. των παραπάνω στοιχείων (άρθρο 113 ν. 4601/2019)^[15].

Αν η μετατροπή της ΑΕ γίνεται, ειδικά, σε ΟΕ, απαιτείται ομόφωνη απόφαση του συνόλου των μετόχων. Αν πρόκειται, όμως, για μετατροπή σε ΕΕ, δεν απαιτείται να ομοφωνήσουν άπαντες. Αρκεί η απόφαση της καταστατικής ΓΣ για την μετατροπή, με την οποία, όμως,πρέπει να συμφωνούν, ρητά, οι μέτοχοι, που θα λάβουν θέση ομορρύθμου εταίρου στην ΕΕ. Το ίδιο, μάλιστα, θα ισχύσει και για την περίπτωση, που αποφασίζεται μετατροπή σε ΙΚΕ, ως προς τους μετόχους, οι οποίοι πρόκειται να λάβουν μερίδια ΙΚΕ, αντιστοιχούντα σε εξωκεφαλαιακές εισφορές. Στις περιπτώσεις αυτές (της καταστατικής ΓΣ), που μέτοχος διαφώνησε με την μετατροπή, δικαιούται αυτός να ζητήσει εξαγορά των μετοχών του ή να προβεί, απλώς, στη μεταβίβασή τους σε τρίτους (άρθρο 130 ν. 4601/2019). Κατά τα λοιπά, η λαμβανομένη απόφαση, θα πρέπει να περιέχει τους όρους του καταστατικού της ΟΕ ή ΕΕ (άρθρο 109 ν. 4601/2019) και να υποβληθεί στις προβλεπόμενες διατυπώσεις δημοσιότητας. Με την συντέλεσή τους, επέρχεται η μετατροπή, με όλες τις εντεύθεν συνέπειες της (άρθρα 111 και 113 ν. 4601/2019).

Σε κάθε άλλη περίπτωση μετατροπής ΑΕ ακολουθείται, αναλόγως, η διαδικασία ίδρυσης της νέας νομικής μορφής, με την επιφύλαξη μόνον των παραπάνω ειδικότερων διατάξεων του νόμου 4601/2019 (βλ. άρθρο 105 αυτού). Έτσι, για παράδειγμα, ημετατροπή μιας ΑΕ σε αστικό συνεταιρισμό προϋποθέτει, αφενός μεν απόφαση της καταστατικής ΓΣ, περί της μετατροπής και περί των ουσιωδών, υποχρεωτικών, κατά το νόμο, όρων του καταστατικού συνεταιρισμού, υπογραφομένη από 15, τουλάχιστον, πρόσωπα-μετόχους, αφετέρου δεκαταχώριση της απόφασης, που περιέχει το καταστατικό,στο Γ.Ε.ΜΗ. Από της καταχωρίσεως αυτής επέρχονται και τα αποτελέσματα της μετατροπής (άρθρα 111 και 113 ν. 4601/2019).

Οι ήδη πιστωτές της εταιρίας μπορούν να ζητούν κατάλληλες εγγυήσεις (ασφάλειες) από τη νέα εταιρική μορφή, μέσα σε 30 μέρες από τη δημοσίευση της μετατροπής, προσφεύγοντας, εν ανάγκη, στο μονομελές πρωτοδικείο της έδρας της (νέας) εταιρίας, που θα δικάσει την αίτησή τους με τη διαδικασία  των άρθρων 682επ. ΚΠολΔ (διαδικασία ασφαλιστικών μέτρων). Ομοίως, και οι κάτοχοι ιδιαίτερων κατηγοριών μετοχών, χωρίς δικαίωμα ψήφου, μπορούν να ζητούν ανάλογα δικαιώματα και στην εταιρία υπό τη νέα της μορφή (άρθρο 114 ν. 4601/2019).

Οι μέτοχοι έχουν, επίσης, αξίωση κατά των μελών του ΔΣ της υπό μετατροπή ΑΕ για κάθε ζημία τους από υπαίτια πράξη ή παράλειψη των μελών, που συνιστά παράβαση των καθηκόντων τους, κατά την διαδικασία της μετατροπής, κατά το άρθρο 115 ν. 4601/2019. Στην περίπτωση δε, που η εταιρική συμμετοχή του μετόχου στο νέο σχήμα δεν αποτελεί «δίκαιο και λογικό αντάλλαγμα» της προηγούμενης μετοχικής του θέσεως, ο μέτοχος αυτός μπορεί να αξιώσει από την εταιρεία καταβολή αποζημίωσης. Η αξίωσή του, όμως, αυτή, παραγράφεται μετά την πάροδο 12 μηνών από την συντέλεση της μετατροπής (άρθρο 117 ν. 4601/2019).

Η μετατροπή, κατά τα λοιπά, μπορεί να κηρυχθεί άκυρη, με δικαστική, μόνον, απόφαση, σε περίπτωση, που η σχετική με την μετατροπή της ΑΕ απόφαση της ΓΣ πάσχει από ακυρότητα ή ακυρωσία, εφόσον αυτή δεν έχει εν τω μεταξύ ή δεν μπορεί να θεραπευθεί και εφόσον η σχετική αίτηση υποβληθεί  μέσα σε προθεσμία 3 μηνών από τη δημοσιότητα της μετατροπής (βλ. άρθρο 116 ν. 4601/2019).

 

ΙΙΙ. Η συγχώνευση με συμμετοχή ΑΕ

1. Έννοια – Σκοπός-Τρόποι συγχώνευσης

α. Συγχώνευση με συμμετοχή ανώνυμων εταιριών^[16] είναι η νομική ένωση εμπορικών εταιριών, στην οποία συμμετέχει μία ή περισσότερες ΑΕ,η συνισταμένη στην, κατόπιν συμφωνίας, συνένωση των περιουσιών τους, κατά τρόπο, ώστε μία, τουλάχιστον, εκ των συγχωνευομένων εταιριών να παύει να υπάρχει, οι δε μέτοχοί της να μετέχουν, εφεξής, στις απομένουσες εταιρίες ή στην συσταινόμενη νέα εταιρία.

Η δυνατότητα της συγχώνευσης αυτής προβλέπεται, ειδικά, στο νόμο 4601/2019, στα άρθρα 30επ. αυτού. Η συνένωση δε των περιουσιών των συγχωνευόμενων εταιριών επιτυγχάνεται με τους τρόπους, που έχουν αναφερθεί, γενικά, και στο κεφάλαιο για την ΟΕ, χωρίς εκκαθάριση των συγχωνευόμενων εταιριών, αλλά με απλή μεταβίβαση των περιουσιών τους στην απομένουσα ή σε συσταινόμενη, το πρώτον, νέα εταιρία. Η μεταβίβαση αυτή συνιστά περίπτωση (οιονεί) καθολικής διαδοχής, διαδοχής, δηλαδή, εξομοιούμενης με τη γνήσια μορφή καθολικής διαδοχής, όπως αυτή προβλέπεται σε διατάξεις του ΑΚ, σε περίπτωση θανάτου φυσικού προσώπου (ΑΚ 1710)· διαδοχής, επομένως, στο σύνολο των περιουσιακών εννόμων σχέσεων (ενεργητικού και παθητικού) των συγχωνευόμενων εταιριών, νομικών προσώπων, που παύουν να υπάρχουν. Τα αποτελέσματα δε αυτά (της καθολικής διαδοχής)  επέρχονται από την καταχώριση της σχετικής σύμβασης στο Γ.Ε.ΜΗ.

β. Σκοπός της κάθε συγχώνευσης –και αυτής με συμμετοχή ΑΕ-  είναι η ορθολογικότερη οργάνωση των λειτουργιών και των ομοίων ή συγγενών δράσεων των συγχωνευόμενων εταιριών, ώστε να ενισχύεται η αποδοτικότητα και η ανταγωνιστικότητα της κοινής, ενοποιημένης, πλέον, δράσης τους, στην αγορά. Αυτή η (νομική) ένωση των εταιριών, προς τον σκοπό της δημιουργίας οικονομικής ένωσης, με φορέα μιαν ενισχυμένη, με τις περιουσίες των καταργούμενων λοιπών εταιριών, επωφελούμενη εταιρία, (οιονεί) καθολική διάδοχο, ονομάζεται συχνά και trust^[17], επειδή η τελευταία συγκεντρώνει την εμπιστοσύνη των συνενούμενων εταιριών, ως προς την επίτευξη των κατ’ ιδίαν σκοπών τους^[18].

γ.Οι προβλεπόμενοι στο νόμο τρόποι συγχώνευσης είναι, ως έχει ήδη λεχθεί, τρείς: (α) Η συγχώνευση με απορρόφηση. (β) Η συγχώνευση με σύσταση νέας εταιρίας. (γ) Η συγχώνευση με εξαγορά (άρθρα 6επ., 22 και 37 ν. 4601/2019).

α. Συγχώνευση με απορρόφηση

αα) Έννοια

 Συγχώνευση με απορρόφηση είναι η κατόπιν συμφωνίας (συμβάσεως) συνένωση των περιουσιών εμπορικών εταιριών, που συντελείται με την μεταβίβαση του συνόλου της περιουσίας (ενεργητικού και παθητικού) μιας ή πλειόνων εταιριών (απορροφουμένων), σε μία άλλη εταιρία (την απορροφούσα), ενώ, παράλληλα, οι μεν απορροφούμενες λύνονται, χωρίς να ακολουθεί εκκαθάρισή τους, η δε απορροφούσα αυξάνει, αντιστοίχως, το εταιρικό ή μετοχικό της κεφάλαιο και αποδίδει τις δημιουργούμενες νέες συμμετοχές (εταιρικές συμμετοχές ή εταιρικά μερίδια ή μετοχές, ανάλογα με την μορφή της)στους εταίρους των απορροφούμενων εταιριών, επί τη βάση μιας προσδιορισμένης στη σύμβαση σχέσεως ανταλλαγής των παλαιών (καταργουμένων) συμμετοχικών τους θέσεων με τις νέες. Ενδεχομένως, πλέον των νέων συμμετοχών, αποδίδεται στους εταίρους των απορροφούμενων εταιριών και το αναγκαίο χρηματικό ποσό, σε μετρητά, προς συμπλήρωση της αξίας των παλαιών συμμετοχών τους. Το ποσό, όμως, αυτό δεν μπορεί να υπερβαίνει το 10% της ονομαστικής αξίας των αποδιδόμενων νέων συμμετοχών ή της λογιστικής τους αξίας, αν απουσιάζει η ονομαστική τους τοιαύτη (άρθρο 6 ν. 4601/2019)

 

ββ) Διαδικασία

 

Η υποχρεωτικά ακολουθητέα διαδικασίατης συγχώνευσης με απορρόφηση περιλαμβάνει τα ακόλουθα στάδια. Κάποιες από τις ειδικότερες διαδικασίες των σταδίων αυτών μπορούν να παραλειφθούν,  ως πλεονάζουσες, σε περιπτώσεις, που η απορρόφηση γίνεται από ΑΕ, που κατέχει, άμεσα ή έμμεσα, το 100% των μετοχών ή εταιρικών μεριδίων της απορροφούμενης ή των απορροφούμενων κεφαλαιουχικών εταιριών, σύμφωνα με τις ειδικότερες διατάξεις του άρθρου 35 ν. 4601/2019. Στην ίδια περίπτωση, υπό προϋποθέσεις, δεν απαιτείται απόφαση της γενικής ή άλλης συνέλευσης των εταίρων των εταιριών, που μετέχουν στη συγχώνευση. Απόφαση, επίσης, ειδικά, της ΓΣ της απορροφούσης ΑΕ, δεν απαιτείται, υπό προϋποθέσεις, αν αυτή κατέχει, άμεσα ή έμμεσα, το 90% και άνω –όχι, όμως, το σύνολο- των εταιρικών μεριδίων ή μετοχών των απορροφούμενων κεφαλαιουχικών εταιριών (άρθρα 35 και 36 ν. 4601/2019).  Συγκεκριμένα:

i. Από τα διοικητικά συμβούλια ή τους διαχειριστές των προς συγχώνευση αγομένων εταιριών συντάσσεται ενιαίοσχέδιο σύμβασηςσυγχώνευσης, συνοδευόμενο από σχετικές λεπτομερείς εκθέσεις των ιδίων, στις οποίες, μεταξύ άλλων, προσδιορίζεται, ιδίως, η σχέση ανταλλαγής των μετοχών ή εταιρικών μεριδίων ή άλλων εταιρικών συμμετοχών. Σχέδιο και εκθέσεις υποβάλλονται προς καταχώριση στο Γ.Ε.ΜΗ., δημοσιεύονται στον διαδικτυακό του τόπο και υποβάλλονται, επίσης, προς έγκριση στις συνελεύσεις των εταίρων εκάστης εταιρίας (άρθρα 7επ. ν. 4601/2019).

Η σημασία της δημοσίευσης έγκειται, κυρίως, στο εξής: Οι πιστωτές των συγχωνευομένων εταιριών, με απαιτήσεις γεννημένες, πριν από την δημοσίευση του σχεδίου, και μη έχουσες, κατά τον χρόνο της δημοσίευσης, καταστεί ληξιπρόθεσμες, μπορούν να ζητήσουν από τις συγχωνευόμενες εταιρίες «κατάλληλεςεγγυήσεις», μέσα σε 30 μέρες από την γενομένη δημοσίευση. Εντός της ίδιας προθεσμίας μπορούν να υποβληθούν αιτήσεις των ενδιαφερόμενων πιστωτών, προς επίλυση οποιασδήποτε διαφοράς στομονομελές πρωτοδικείο της έδρας οποιασδήποτε εταιρίας, που θα τις δικάσει με την διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων (άρθρο 13 ν. 4601/2019). Η ίδια διαδικασία ακολουθείται και στην περίπτωση, που οι πιστωτές είναι ομολογιούχοι, εκτός αν αυτοί εγκρίνουν την αποφασισθείσα συγχώνευση, είτε ατομικά, είτε με απόφαση της συνέλευσής τους, αν είναι οργανωμένοι σε ομάδα (άρθρο 33 ν. 4601/2019)  Αν, τέλος, υπάρχουν κομιστές άλλων τίτλων, πλην μετοχών και ομολογιών, η απορροφούσα εταιρία τους παρέχει ισοδύναμα, τουλάχιστον, δικαιώματα, με εκείνα που είχαν στην απορροφούμενη εταιρία. Καθένας, όμως, απ’ αυτούς μπορεί να συγκατατεθεί στην τροποποίηση των δικαιωμάτων του (άρθρο 34 ν. 4601/2019).

ii. Το σχέδιο συμβάσεως για κάθε συμμετέχουσα εταιρία ελέγχεταιαπό έναν ή περισσότερους ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες επιλογής των εταιριών ή –προκειμένου για κεφαλαιουχικές εταιρίες- από τους ελεγκτές του άρθρου 17 του ν. 4548/2018. Περί του διεξαχθέντος ελέγχου, με ιδιαίτερη αναφορά στο αν η σχέση ανταλλαγής των εταιρικών συμμετοχών ή εταιρικών μεριδίων ή μετοχών είναι «δίκαιη και λογική», χάριν, ιδίως, των εταίρων ή μετόχων της μειοψηφίας, οι ως άνω εμπειρογνώμονες συντάσσουν σχετική έκθεση, την οποίαν υποβάλλουν στις συνελεύσεις ή στους εταίρους των συγχωνευόμενων εταιριών και την δημοσιεύουν στο Γ.Ε.ΜΗ.. Έλεγχος, πάντως, του σχεδίου και έκθεση περί αυτού δεν απαιτούνται, αν όλοι οι εταίροι ή οι μέτοχοι και οι κάτοχοι άλλων τίτλων, που παρέχουν δικαίωμα ψήφου, των συμμετεχουσών εταιριών έχουν συμφωνήσει, εγγράφως, επ’ αυτού (άρθρο 10 ν. 4601/2019).

iii. Η συνέλευση των εταίρων κάθε μιας από τις συγχωνευόμενες εταιρίες, συνερχόμενη μετά την πάροδο ενός, τουλάχιστον, μηνός από την δημοσίευση του σχεδίου στο Γ.Ε.ΜΗ.,εγκρίνει, με απόφασή της, το σχέδιο της σύμβασης και τροποποιεί, σχετικά, το καταστατικό, όπου χρειάζεται. Η ισχύς, πάντως, της αποφάσεως εξαρτάται και από την έγκριση της ιδιαίτερης συνέλευσης των εταίρων ή μετόχων, οι οποίοι κατέχουν ειδικές κατηγορίες εταιρικών συμμετοχών ή μετοχών (π.χ. προνομιούχες), εκ των οποίων πηγάζουν δικαιώματα, θιγόμενα από τη συγχώνευση (άρθρο 14 ν. 4601/2019).

Για δέκα μέρες ή έναν, τουλάχιστον, μήνα (επί ΑΕ), πριν από την ημερομηνία συνεδρίασης της ως άνω συνέλευσης των εταίρων ή μετόχων, για την έγκριση του σχεδίου σύμβασης, κάθε εταίρος ή μέτοχος έχει δικαίωμα να λαμβάνει γνώση, στην έδρα της εταιρίας, των εγγράφων, που αφορούν τη συγχώνευση, ή να λαμβάνει αντίγραφα ή αποσπάσματα των εγγράφων αυτών, ακόμα και με ηλεκτρονική διαβίβασή τους (άρθρο 11 ν. 4601/2019).Απόφαση της ΓΣανώνυμης εταιρίας δεν απαιτείται σε περίπτωση συγχώνευσης της με άλλη ΑΕ, η οποία κατέχει το 100% των μετοχών της. Ομοίως, δεν απαιτείται απόφαση ΓΣ της ΑΕ, που απορροφά άλλη κεφαλαιουχική εταιρία, κατέχοντας ήδη το 90% ή περισσότερο των μετοχών ή εταιρικών μεριδίων της (άρθρο 117, παρ. 2, εδ. ε΄, ν. 4548/2018).

iv. Ακολουθεί κατάρτιση της σύμβασης συγχώνευσης, με τη σύνταξη συμβολαιογραφικού εγγράφου, εφόσον στη συγχώνευση συμμετέχει ΑΕ ή άλλη κεφαλαιουχική εταιρία ή προβλέπεται τούτο από το νόμο. Άλλως, αρκεί το ιδιωτικό έγγραφο (άρθρο 15 ν. 4601/2019)^[19].

v. Διεκπεραιώνεται η αποφασισθείσα αντίστοιχη αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της απορροφούσης εταιρίας, όταν αυτή είναι ΑΕ,  και αναλαμβάνονται οι νέες μετοχές από τους εταίρους ή μετόχους των απορροφούμενων εταιριών, επί τη βάση της προταθείσης και εγκριθείσης σχέσεως ανταλλαγής. Οι εταιρικές, όμως, συμμετοχές στις απορροφούμενες εταιρίες ή τα εταιρικά μερίδια ή οι μετοχές αυτών, που τυχόν κατέχονται, είτε από την απορροφούσα, είτε από την ίδια την απορροφούμενη, είτε από πρόσωπο, που ενεργεί για λογαριασμό μιας εξ αυτών, δεν λαμβάνονται υπόψη στην ανταλλαγή (άρθρο 18§5 ν. 4601/2019).

vi. Οι διαδικαστικές πράξεις και τα σχετικά έγγραφα, όταν στη συγχώνευση μετέχει ΑΕ (ή Ευρωπαϊκή Εταιρία),υποβάλλονται προς έλεγχο νομιμότητας στη Διοίκηση (Περιφερειακή Ενότητα της έδρας της εταιρίας ή στον Υπουργό Οικονομίας και Ανάπτυξης, αν πρόκειται για εταιρίες δημοσίου ενδιαφέροντος, μεγάλες οντότητες κ.λπ.), η οποία εγκρίνει τη συγχώνευση, εφόσον εξακριβώσει την ύπαρξη και τη νομιμότητα όλων των απαιτούμενων για τη συγχώνευση πράξεων και διατυπώσεων (άρθρο 17 ν. 4601/2019 και άρθρο 9§§2-3 ν. 4548/2018).

vii. Οι αποφάσεις των συνελεύσεων των εταίρων, το ιδιωτικό ή το συμβολαιογραφικό έγγραφο της σύμβασης συγχώνευσης και η έγκριση της Διοίκησης υποβάλλονται στις διατυπώσεις δημοσιότητας (καταχώριση στο Γ.Ε.ΜΗ., δημοσίευση στον διαδικτυακό του τόπο) για κάθε μία από τις συγχωνευόμενες εταιρίες (άρθρο 16 ν. 4601/2019). Αν, για τη μεταβίβαση ορισμένων στοιχείων, προβλέπονται από το νόμο ιδιαίτερες διατυπώσεις (π.χ. μεταγραφές, επί μεταβιβάσεως ακινήτων), οφείλουν να τηρηθούν και αυτές (άρθρο 18§4 ν. 4601/2019).

γγ) Αποτελέσματα

Από την καταχώριση στο Γ.Ε.ΜΗ. της σύμβασης συγχώνευσης και της εγκριτικής απόφασης της Διοίκησης, επί συμμετοχής ΑΕ, επέρχονται τα αποτελέσματα της συγχώνευσης^[20]. Αυτά έγκεινται: (α) Στην αυτόματη ανάληψη από την απορροφούσα εταιρία όλων των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων –του συνόλου των εννόμων σχέσεων, ακριβέστερα– των απορροφούμενων εταιριών, δυνάμει (οιονεί) καθολικής διαδοχής. (β) Οι μέτοχοι των απορροφούμενων εταιριών γίνονται μέτοχοι της απορροφούσης. (γ) Οι απορροφούμενες εταιρίες παύουν να υπάρχουν. (δ) Οι εκκρεμείς δίκες των απορροφούμενων συνεχίζονται από την απορροφούσα εταιρία, χωρίς βίαιη διακοπή τους και επανάληψή τους (άρθρο 18§§1-3 ν. 4601/2019).

δδ) Προστασία εταίρων ή μετόχων μειοψηφίας

Η προστασία των εταίρων ή των μετόχων της μειοψηφίας στις συγχωνευόμενες εταιρίες επιτυγχάνεται, ως ελέχθη, μέσω, ιδίως, της πρόβλεψης για «δίκαιη και λογική» σχέση ανταλλαγής των μετοχών. Επιτυγχάνεται, επίσης, μέσω του παραχωρούμενου δικαιώματος ενημέρωσής τους, πριν από τη συνέλευση, που θα εγκρίνει, ενδεχομένως, το σχέδιο συγχώνευσης, και μέσω, ακόμα, των απαιτούμενων αποφάσεων των συνελεύσεων των ομολογιούχων ή μετόχων με ιδιαίτερες κατηγορίες μετοχών ή της ατομικής συγκατάθεσης αυτών. Επιτυγχάνεται, τέλος, μέσω των διατάξεων του νόμου περί ευθύνης των διαχειριστών ή μελών των ΔΣ των απορροφούμενων εταιριών και της ευθύνης των εμπειρογνωμόνων ή ελεγκτών, που διενεργούν τον έλεγχο, ως άνω, έναντι των εταίρων ή μετόχων και των τρίτων, για κάθε σχετικό με τις ενέργειές τους πταίσμα τους (άρθρο 19 ν. 4601/2019). Ιδίως, όμως, αν η σχέση ανταλλαγής έχει ορισθεί αδικαιολόγητα χαμηλή, σε βάρος των εταίρων ή μετόχων των απορροφούμενων εταιριών, κάθε εταίρος ή μέτοχος μπορεί να αξιώσει από την απορροφούσα εταιρία αποζημίωση σε μετρητά, την οποία προσδιορίζει το μονομελές πρωτοδικείο της έδρας της εταιρίας. Η σχετική αξίωση υπόκειται σε δωδεκάμηνη παραγραφή, αρχομένη από την καταχώριση της σύμβασης και της έγκρισης –επί συμμετοχής ΑΕ- της συγχώνευσης από τη διοίκηση στο Γ.Ε.ΜΗ. (βλ. άρθρα 21 και 38 ν. 4601/2019).

εε) Ακυρότητα (ακύρωση) της συγχώνευσης

Η ακυρότητα της συντελεσθείσης, κατά το νόμο, συγχώνευσης επέρχεται με διαπλαστική δικαστική απόφαση –«η συγχώνευση… κηρύσσεται άκυρη»–, με συνέπειες, επομένως, μόνον για το μέλλον, για ορισμένους μόνον, προβλεπόμενους στο νόμο, λόγους, κατόπιν αιτήσεως, που υποβάλλεται από τους εταίρους ή μετόχους ή και από πιστωτές, κατά περίπτωση, των συγχωνευθεισών εταιριών. Η ακυρότητα, πράγματι, κηρύσσεται με απόφαση του μονομελούς πρωτοδικείου, δικάζοντος με την διαδικασία της εκούσιας δικαιοδοσίας, μόνον, αν: «(α)παραλείφθηκε η έγκριση της συγχώνευσης έστω από μία από τις εταιρίες, που μετέχουν σ’ αυτήν, με απόφαση της συνέλευσης ή των εταίρων, ή η απόφαση με την οποία εγκρίθηκε η συγχώνευση είναι ανυπόστατη, (β)έστω μία από τις αποφάσεις της περίπτωσης α΄ είναι άκυρη ή ακυρώσιμη» (άρθρο 20§1 ν. 4601/2019)^[21].

Η περί ακυρώσεως της συγχώνευσης αίτησημπορεί να ασκηθεί εντός τριών (3) μηνών από την ημερομηνία καταχώρισης στο Γ.Ε.ΜΗ. της σχετικής σύμβασης και της εγκριτικής απόφασης της διοίκησης, όπου απαιτείται, ως προς την απορροφούσα εταιρία, και μόνον αν υφίστανται, εισέτι, οι λόγοι της ακύρωσης. Το δικάζον, πάντως, δικαστήριο, όταν η άρση των λόγων ακυρότητας της συγχώνευσης είναι εφικτή, παρέχει στις εταιρίες προθεσμία για τις προς τούτο ενέργειες τους. Αν κηρύξει, τελικά, την ακυρότητα της συγχώνευσης, η απόφαση αυτή του δικαστηρίου θα καταχωρισθεί, οπωσδήποτε, στο Γ.Ε.ΜΗ. και θα δημοσιευθεί στον διαδικτυακό του τόπο, δεν θα έχει, όμως, αναδρομικές συνέπειες. Έτσι, έγκυρες θα παραμείνουν οι έννομες σχέσεις, που δημιουργήθηκαν από την απορροφούσα εταιρία στο ενδιάμεσο χρονικό διάστημα, με όλα τα εξ αυτών απορρέοντα δικαιώματα και υποχρεώσεις, ενώ, παράλληλα, θα ευθύνονται σε ολόκληρο, για τις υποχρεώσεις αυτές, και οι απορροφούμενες εταιρίες, οι οποίες, ουσιαστικά, «αναβιώνουν». Η απόφαση, που κηρύσσει την ακυρότητα της συγχώνευσης, προσβάλλεται με τα προβλεπόμενα, γενικώς, στον ΚΠολΔ ένδικα μέσα και, επίσης, με τριτανακοπή, η οποία οφείλει να ασκηθεί εντός προθεσμίας 3 μηνών από την υποβολή της δικαστικής απόφασης στις προβλεπόμενες διατυπώσεις δημοσιότητας στο Γ.Ε.ΜΗ. (περί όλων των ανωτέρω, βλ. άρθρο 20 ν. 4601/2019).

β. Συγχώνευση με σύσταση νέας ανώνυμης εταιρίας

 Συγχώνευση με σύσταση νέας ανώνυμης εταιρίας είναι η, κατόπιν συμφωνίας (συμβάσεως), μεταξύ μιας ή πλειόνων εταιριών, μεταβίβαση του συνόλου των περιουσιών τους (ενεργητικού και παθητικού) σε μιαν νέα ανώνυμη εταιρία, την οποία ιδρύουν, ενώ, παράλληλα, οι μεν συμβαλλόμενες, συγχωνευόμενες εταιρίες λύνονται, χωρίς να ακολουθεί εκκαθάριση τους, μέτοχοι δε της ιδρυόμενης νέας εταιρίας γίνονται οι εταίροι ή μέτοχοι των συγχωνευόμενων εταιριών, επί τη βάση μιας προσδιορισμένης στη σύμβαση σχέσεως ανταλλαγής των παλαιών (καταργουμένων) εταιρικών συμμετοχών ή εταιρικών μεριδίων ή μετοχών τους με τις μετοχές της νέας εταιρίας. Ενδεχομένως, όπως και στην περίπτωση της συγχώνευσης με απορρόφηση, πλέον των εκδιδομένων μετοχών, αποδίδεται στους μετόχους των συγχωνευόμενων εταιριών και το αναγκαίο χρηματικό ποσό, σε μετρητά,προς κάλυψη της τυχόν διαφοράς. Το ποσό, όμως, αυτό δεν μπορεί να υπερβαίνει το 10% της ονομαστικής αξίας των αποδιδόμενων μετοχών και, αθροιστικά με αυτές, την καθαρή αξία των εισφερθεισών περιουσιών (άρθρο 6§2 ν. 4601/2019).

Στην προκειμένη περίπτωση συγχώνευσης εφαρμόζεται η ίδια, ακριβώς, διαδικασία, όπως και επί συγχωνεύσεως με απορρόφηση. Οφείλουν, όμως, να τηρηθούν και όλες οι διατυπώσεις για τη σύσταση της νέας εταιρίας, το καταστατικό της οποίας, μαζί με το σχέδιο της σύμβασης συγχώνευσης, πρέπει να εγκριθεί από τις συνελεύσεις των εταίρων των συγχωνευόμενων εταιριών (άρθρο 22 ν. 4601/2019)^[22].

γ. Συγχώνευση με εξαγορά

 Συγχώνευση με εξαγορά είναι η σύμβαση μεταξύ πλειόνων, αποκλειστικά, ΑΕ, με την οποία μία ή περισσότερες απ’ αυτές (εξαγοραζόμενες), αφού λυθούν, χωρίς εκκαθάριση, μεταβιβάζουν το σύνολο των περιουσιών τους (ενεργητικό και παθητικό) σε αντισυμβληθείσα ανώνυμη εταιρία (εξαγοράζουσα), έναντι απόδοσης στους μετόχους των εξαγοραζόμενων εταιριών του αντιτίμου των δικαιωμάτων τους, της αξίας, δηλαδή, των μετοχών τους^[23].

Επί της περιπτώσεως αυτής, που εξομοιώνεται, ρητά, με την περίπτωση της συγχώνευσης με απορρόφηση, εφαρμόζονται, αναλόγως, οι περί της τελευταίας διατάξεις (άρθρο 37 ν. 4601/2019)^[24]. Και στην περίπτωση, εξάλλου, αυτή, αν το παρεχόμενο αντάλλαγμα (αντίτιμο) δεν είναι δίκαιο (είναι αδικαιολόγητα χαμηλό), κάθε μέτοχος εξαγορασμένης εταιρίας μπορεί να ζητήσει από την εξαγοράσασα εταιρία αποζημίωση, με τους ίδιους όρους και προϋποθέσεις, όπως και επί συγχωνεύσεως με απορρόφηση, κατά τα ανωτέρω (άρθρο 38 ν. 4601/2019).

IV. H διάσπαση με συμμετοχή ΑΕ

1. Έννοια

Διάσπαση με συμμετοχή ΑΕ είναι η «διάσπαση», στην οποία διασπώμενη εταιρία είναι ΑΕ ή οποιαδήποτε μεν εταιρία, επωφελούμενη, όμως, είναι μία ή περισσότερες ΑΕ. Ειδικότερες περί αυτής διατάξεις περιλαμβάνονται στα άρθρα 83-88 ν. 4601/2019. Διάσπασηδε, ως έχει αναφερθεί, εταιρίας –και δηανώνυμης εταιρίας^[25] είναι η σύμβαση, δυνάμει της οποίας η περιουσία της εταιρίας αυτής (διασπώμενης εταιρίας), η οποία λύνεται, χωρίς εκκαθάριση, μεταβιβάζεται, κατά καθορισμένα τμήματα (μερικά σύνολα) ενεργητικού και παθητικού, με αποτελέσματα (οιονεί) καθολικής διαδοχής, σε άλλες εταιρίες (επωφελούμενες), ώστε οι εταίροι ή μέτοχοι της διασπώμενης να καθίστανται εταίροι ή μέτοχοι των επωφελούμενων, οι οποίες δημιουργούν νέες εταιρικές συμμετοχές ή εταιρικά μερίδια ή εκδίδουν, για τον λόγο αυτόν, νέες μετοχές, μετά από αντίστοιχη αύξηση των εταιρικών ή μετοχικών τους κεφαλαίων, όπου χρειάζεται (βλ. γενικότερες περί διάσπασης διατάξεις των άρθρων 54επ. ν. 4601/2019).

2. Διακρίσεις

Η διάσπαση διακρίνεται, γενικά: (α)σε κοινή, με εξαφάνιση της διασπώμενης, λόγω απορρόφησης της από άλλες εταιρίες, ή λόγω μεταβίβασης του συνόλου της περιουσίας της σε συσταινόμενες νέες εταιρίες ή και για τους δύο, παράλληλα, λόγους, (β) σεμερική, όταν αποσπώμενοι, απλώς, επιχειρηματικοί κλάδοι της διασπώμενης εταιρίας μεταβιβάζονται σε άλλες εταιρίες, για τους ίδιους, ως άνω λόγους, και, επιπλέον, εταιρικές συμμετοχές ή μερίδια εταιρικά ή μετοχές αυτών αποκτώνται από τους εταίρους ή τους μετόχους της διασπώμενης εταιρίας, και (γ)σε απόσχιση κλάδου, όταν η διασπώμενη εταιρία μεταβιβάζει κλάδο ή κλάδους της σε άλλες εταιρίες, για τους ίδιους ως άνω λόγους, αποκτώσα, η ίδια, εταιρικές συμμετοχές ή εταιρικά μερίδια ή μετοχές, ανάλογα, των επωφελούμενων εταιριών (άρθρα 54επ. ν. 4601/2019).

3. Ρύθμιση

Η διάσπαση ρυθμίζεται, ως ελέχθη, γενικά μεν από τις διατάξεις των άρθρων 53-82, ειδικά δε, ως προς τη διάσπαση με συμμετοχή ΑΕ, από τις διατάξεις των άρθρων 83-91 του ν. 4601/2019. Οι διατάξεις αυτές ελάχιστα διαφέρουν από τις αντίστοιχες για την συγχώνευση εταιριών. Και εν προκειμένω, δηλαδή, απαιτούνται, σχέδιο σύμβασης διάσπασης, δημοσίευσή του, εκθέσεις διαχειριστών ή διοικητικών συμβουλίων των συμμετεχουσών εταιριών και εμπειρογνωμόνων, διαθεσιμότητα των σχετικών εγγράφων στους εταίρους ή μετόχους, αντιμετώπιση των αντιρρήσεων των πιστωτών με παροχή κατάλληλων εγγυήσεων, αποφάσεις των συνελεύσεων των εταίρων ή των ΓΣ μετόχων, συμβολαιογραφικό έγγραφο, όπου απαιτείται,έγκριση διοικήσεως, όπου επίσης απαιτείται, καταχώριση στο Γ.Ε.ΜΗ. και δημοσίευση στον διαδικτυακό του τόπο. Με όμοιο τρόπο ρυθμίζονται και τα θέματα της ακυρότητας της διάσπασης και της σχέσεως ανταλλαγής.

Σύμφωνα δε με τις ειδικότερες διατάξεις, που αφορούν τη διάσπαση με συμμετοχή μόνον ΑΕ, δυνατή είναι και η διάσπαση με μεταβίβαση κλάδου, λόγω εξαγοράς, κατά το άρθρο 37 ν. 4601/2019. Αν, επίσης, στη συμμετέχουσα, εν γένει, σε διάσπαση ΑΕ υπάρχουν ιδιαίτερες κατηγορίες μετοχών, προσαπαιτούνται αποφάσεις των συνελεύσεων των μετόχων της κατηγορίας, που τυχόν θίγεται από τη διάσπαση (άρθρο 85 ν. 4601/2019).

4. Αποτελέσματα

Όμοια με τα της συγχώνευσης είναι και τα αποτελέσματα της διάσπασης, που επέρχονται από την καταχώριση των σχετικών εγγράφων στο Γ.Ε.ΜΗ. (άρθρο 70 ν. 4601/2019). Ιδίως, κάθε επωφελούμενη εταιρία αναλαμβάνει και τις υποχρεώσεις της διασπώμενης, που μεταβιβάζονται σ’ αυτήν, συγκεκριμένα, σύμφωνα με την κατανομή, που γίνεται στο σχέδιο σύμβασης διάσπασης. Αν αυτή, ειδικά, η επωφελούμενη εταιρία δεν ικανοποιήσει πιστωτή της διασπώμενης (και δικό της πλέον πιστωτή), δημιουργείται ευθύνη σε ολόκληρο και των λοιπών επωφελούμενων εταιριών, έναντι του πιστωτή αυτού, μέχρι του ύψους της καθαρής θέσης της περιουσίας, που μεταβιβάστηκε σε κάθε μία απ’ αυτές, ενώ ευθύνεται και η ίδια η διασπασθείσα εταιρία, στις περιπτώσεις, που διατηρείται (άρθρο 65§4 ν. 4601/2019). Εξάλλου, αν δεν έχει προβλεφθεί στη σύμβαση διάσπασης η κατανομή και των υποχρεώσεων, ούτε προκύπτει αυτή ερμηνευτικά, δημιουργείται και πάλι η, ως άνω, σε ολόκληρο, αλλά περιορισμένη, ευθύνη των επωφελούμενων εταιριών, μέχρι του ύψους της καθαρής θέσης της εισφερόμενης σ’ αυτές περιουσίας (άρθρο 59§3, εδ. β΄, ν. 4601/2019).

 

 

Έβδομη τροποποίηση (Στο κεφάλαιο για την ΑΕ)

Στη σελίδα 475, από αριθμό περιθωρίου 1477έως και αριθμό περιθωρίου 1480, αντικαθίσταται το κείμενο του βιβλίου ως εξής:

 

 

2. Η αναβίωση, πάντως, δεν είναι δυνατή σε όλες τις περιπτώσεις ΑΕ, που έχουν λυθεί^[26]. Δυνατή είναι μόνον, αν ο λόγος λύσεως της εταιρίας συνίστατο σε πάροδο του ορισμένου χρόνου διάρκειάς της, σε απόφαση της ΓΣ για πρόωρη λύση της εταιρίας ή σε κήρυξη της πτώχευσης της, εφόσον, στην περίπτωση αυτή, η πτωχευτική διαδικασία περατώθηκε, είτε με επικύρωση σχεδίου αναδιοργάνωσης, είτε λόγω πλήρους ικανοποίησης των πιστωτών της (άρθρα 171§2 ν. 4548/2018 και 164§1 ΠτΚ). Με την περί αναβιώσεως απόφαση της ΓΣ, η εταιρία, στις ως άνω περιπτώσεις, μπορεί να αναβιώσει και ως εταιρία άλλης μορφής, εφόσον τηρηθούν οι σχετικές προϋποθέσεις για τη σύσταση της τελευταίας. Η αναβίωση, βέβαια, τελεί, κατά τα λοιπά, υπό την προϋπόθεση ότι τα «ίδια κεφάλαια» –το ενεργητικό, εν ολίγοις, στο σύνολό του, και όχι το μετοχικό κεφάλαιο, η «καθαρή θέση», με την έννοια του άρθρου 26 ν. 4308/2014– της εταιρίας, ανεξαρτήτως του παθητικού της, δεν είναι κατώτερα του ελάχιστου κεφαλαίου, που προβλέπεται για τις ανώνυμες εταιρείες ή τις εταιρίες άλλης μορφής (άρθρο 171§1 εδ. β΄-γ΄)[27].

3. Το παραπάνω κριτήριο των «ιδίων κεφαλαίων», που εισήχθη, το πρώτον, με το νόμο 4548/2018, επέτρεψε να λαμβάνεται η απόφαση της ΓΣ για την αναβίωση σε οποιοδήποτε στάδιο –ακόμα και αυτό της διανομής–, εφόσον η εταιρία διαθέτει, ακόμα, ικανό, για τους νέους προσανατολισμούς της, ενεργητικό (ίδια κεφάλαια).

 

Όγδοη τροποποίηση (Στο κεφάλαιο για την ΕΠΕ)

Στη σελίδα 487,στον αριθμό περιθωρίου 1525, αντικαθίσταται το κείμενο του βιβλίου ως εξής:

 

VI. Η δημιουργία ΕΠΕ από μετασχηματισμό άλλων εταιριών

Η έννοια του μετασχηματισμούεταιρίας σε άλλη έχει δοθεί ήδη παραπάνω, όταν ο λόγος ήταν για τις ΟΕ ή τις ΑΕ. Και εν προκειμένω, λοιπόν, είναι δυνατή η μετατροπή άλλων εταιριών σε ΕΠΕ, αλλά και η δημιουργία νέας ΕΠΕ από συγχώνευση ή διάσπαση εταιριών, με τήρηση των προβλεπόμενων στο νόμο 4601/2019  διαδικασιών, όπως και στις λοιπές αναφερθείσες περιπτώσεις, ιδίως δε, με την σύνταξη σχετικού συμβολαιογραφικού εγγράφου για την ΕΠΕ, που θα δημιουργηθεί, και την τήρηση των διατυπώσεων δημοσιότητας. Δυνατή είναι, φυσικά, και η οποιαδήποτε άλλη συμμετοχή μιας ΕΠΕ σε διαδικασίες μετασχηματισμού εταιριών, που συντελείται, πλέον, αποκλειστικά, με βάση τις διατάξεις του ν. 4601/2019[28]

 

Ένατη τροποποίηση (Στο κεφάλαιο για την ΕΠΕ)

Στη σελίδα 503,στουςαριθμούς περιθωρίου 1583 – 1585, αντικαθίσταται το κείμενο του βιβλίου ως εξής:

 

ΣΤ. ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΤΗΣ  ΕΠΕ

 

Μετασχηματισμόςμιας ΕΠΕ, με την δοθείσα ανωτέρω έννοια, είναι ασφαλώς δυνατή. Δυνατή είναι, έτσι, η μετατροπή μιας ΕΠΕ σε άλλες μορφές εταιριών, η συγχώνευση μιας ΕΠΕ με όμοιες ή άλλες εταιρίες και η διάσπασή της, όπως οι διατάξεις του ν. 4601/2019 γενικά ή ειδικά, για περιπτώσεις  συγχώνευσης ή διάσπασης με συμμετοχή ΕΠΕ ή μετατροπής ΕΠΕ προβλέπουν (άρθρα 39-41, 89-91 και 128-132 ν. 4601/2019)[29]

Δεκάτητροποποίηση (Στο κεφάλαιο για την ΙΚΕ)

Στη σελίδα 519,στους αριθμούς περιθωρίου 1668-1670, αντικαθίσταται το κείμενο του βιβλίου ως εξής:

 

Ζ. Επιχειρηματικές και νομικές μεταβολές της ΙΚΕ

 

   Και εν προκειμένω ισχύουν, όσα έχουν ήδη αναφερθεί, με αφορμή άλλες μορφές εταιριών, σχετικά με τους εταιρικούς μετασχηματισμούς, τους οποίους ρυθμίζει, πλέον, διεξοδικά, ο νόμος 4601/2019. Δυνατή είναι, έτσι, η συμμετοχή μιας ΙΚΕ σε διαδικασίες μετατροπής ή συγχώνευσης ή διάσπασης, επί των οποίων εφαρμόζονται  και οι ειδικότερες διατάξεις των άρθρων 42-45, 92-95 και 128-133 του ν. 4601/2019[30].