Το μάθημα θα διαλαμβάνει θεματικά ιστορική επισκόπηση της διαμόρφωσης της νομικής σκέψης από τη γαλλική επανάσταση μέχρι και τη σύγχρονη εποχή. Επίκεντρο στην επισκόπηση αυτή θα είναι το ζήτημα: τι είναι το θετικό δίκαιο και πώς πρέπει να ερμηνεύεται.

Η σειρά των παραδόσεων περιλαμβάνει δύο άξονες και αντίστοιχα δομείται σε δύο μέρη.

Το πρώτο μέρος έχει χαρακτήρα ιστορικό, αφού αναδιφεί στην ιστορία των ιδεών ως προς το δίκαιο και την ερμηνεία του. Κατοπτεύει:

α) τη μετάβαση από τη φιλοσοφία δικαίου του Διαφωτισμού στο νομικό θετικισμό του 19ου αιώνα.

β) Την αμφισβήτηση του νομικού θετικισμού από νεωτερικά ρεύματα νομικής σκέψης, ήδη από τα τέλη του 19ου αιώνα και εντεύθεν.

γ) Τη διάπλαση ρευμάτων σκέψης ως προς την ερμηνεία του δικαίου ύστερα από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Το δεύτερο μέρος, όμως, αξιοποιεί ρεύματα σκέψης του 20ού αιώνα με στόχο εποικοδομητικό και προπαιδευτικό, προκειμένου να συσταθεί μια σύγχρονη θεωρία για το δίκαιο και την ερμηνεία του στη δική μας εποχή.

ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 13 ΔΙΩΡΩΝ ΠΑΡΑΔΟΣΕΩΝ

Μέρος πρώτο: από τη φιλοσοφία του Διαφωτισμού στο νομικό θετικισμό και στην υπέρβαση του τελευταίου

1) Η φιλοσοφία δικαίου του Καντ, ως το κορυφαίο συμπύκνωμα της δικαιοπολιτικής σκέψης του Διαφωτισμού.

2) Η σταδιακή ανάδυση του νομικού θετικισμού στον 19ο αιώνα. Τα κύρια χαρακτηριστικά του και οι βασικές παραλλαγές του.

3) Αίτια της κρίσης του νομικού θετικισμού. Κριτική αποτίμησή του.

4) Αντι-φορμαλιστικά ρεύματα σκέψης, κριτικά προς τον νομικό θετικισμό. Η «θεωρία των συμφερόντων» στο δίκαιο και η λεγόμενη «ελεύθερη» ερμηνεία του δικαίου.

5) Η «αναλυτική» θεωρία του δικαίου και η σύγχρονη αγγλο-αμερικανική νομική σκέψη γενικότερα.

6) Η «ερμηνευτική» θεωρία, η «Τοπική», η «Νέα Ρητορική». Μέρος δεύτερο: η μεταπολεμική πορεία προς μια σύγχρονη θεωρία για το δίκαιο και την ερμηνεία του

7) Η γλώσσα του δικαίου, ύστερα από την «πραγματολογική» στροφή στη φιλοσοφία της γλώσσας (L. Wittgenstein).

8) Ο νομικός συλλογισμός πέρα από την τυπική Λογική προς μια σύγχρονη θεωρία νομικής επιχειρηματολογίας.

9) Ανάγκη για μια κανονιστική και όχι αποφασιοκρατική θεωρία για την ερμηνεία του δικαίου (κριτική στις απόψεις Η.Kelsen και M.Troper).

10) Το ζήτημα της ορθότητας των νομικών κρίσεων. Διαμάχη προσεγγίσεων και πρόταση για ένα ορθολογικό κριτήριο θεμελίωσης των νομικών κρίσεων.

11) Δυνατότητα ορθολογικής κριτικής του Συντάγματος ως κορυφής της έννομης τάξης.

12) Από τη θεωρία δικαίου σε φιλοσοφία της δικαιοσύνης.

13) Σύγχρονα διλήμματα νομοθετικής πολιτικής.

Κωδικός: ΕΛΕ80
Διδάσκοντες: Σταμάτης Κωνσταντίνος
ECTS: 5.00
Ώρες/βδομάδα: 2
Επίπεδο σπουδών: Προπτυχιακό
Ακαδημαϊκό έτος: 2020-2021
Είδος Μαθήματος: Erasmus
Περίοδος: Εαρινή
Ημέρες και ώρες διδασκαλίας: Τετάρτη, 12.00-14.00
Περιγραφή Μαθήματος: https://qa.auth.gr/el/class/1/600127065
Τομέας: Τομέας Ιστορίας, Φιλοσοφίας και Κοινωνιολογίας του Δικαίου