ΘΕΜΑ ΓΡΑΠΤΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΣΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΤΩΝ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΙΩΝ

ΧΕΙΜΕΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟΥ ΕΤΟΥΣ 2024-2025

ΜΕ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Να απαντήσετε στο παρακάτω θέμα:

Μεταξύ των Α, Β, Γ και Δ μηχανικών αυτοκινήτων συστάθηκε νόμιμα ομόρρυθμη εταιρία (ΟΕ) με αντικείμενο την εκμετάλλευση συνεργείου συντήρησης και επισκευής αυτοκινήτων και με την επωνυμία «Α, Β και Σία Ο.Ε.» στη Βέροια. Στο καταστατικό της εταιρίας υπήρχε ρήτρα κατά την οποία «Διαχειριστές-εκπρόσωποι της εταιρίας ορίζονται οι A, B και Γ και ενεργούν από κοινού.»

Στις αρχές του έτους 2020, ο Κ, γιος του Α, ξεκίνησε να δραστηριοποιείται στο πλαίσιο ατομικής επιχείρησης με το ίδιο αντικείμενο και στην ίδια πόλη. Προκειμένου να στηρίξει την προσπάθεια του γιου του, ο Α συχνά συνέδραμε στη διαφημιστική προβολή της επιχείρησης του και ενίοτε «κατηύθυνε» πελάτες της εταιρίας στην επιχείρηση του γιου του. Έξαλλοι από τις ενέργειές του Α, οι λοιποί εταίροι προβαίνουν σε ανάκλησή του από τη διαχείριση.

Στα μέσα του έτους 2020 και μετά την ανάκληση του Α, ο Β, έχοντας συμπληρώσει τις νόμιμες προϋποθέσεις, γνωστοποίησε στους συνεταίρους του την πρόθεσή του να συνταξιοδοτηθεί και τους κάλεσε να συζητήσουν και να συναποφασίσουν για την τύχη της εταιρίας τους. Ο Γ του πρότεινε να μεταβιβάσει την εταιρική του μερίδα προς τον Λ, γιο του Γ, ο οποίος απασχολούταν ήδη εδώ και χρόνια ως υπάλληλος της εταιρίας. Σημειώνεται ότι στο καταστατικό της εταιρίας υπήρχε όρος κατά τον οποίο: «Απαγορεύεται ρητά η μεταβίβαση της συμμετοχής εταίρου σε μη εταίρο.» Τελικά, η μεταβίβαση πραγματοποιήθηκε με τη σύναψη σχετικής σύμβασης μεταξύ των Β και Λ και αφού προηγουμένως είχε εκφραστεί η σύμφωνη γνώμη των Α και Γ. Ο Δ δεν συμφώνησε αρχικά στη μεταβίβαση, αλλά, μετά την πραγματοποίησή της, αναγνώρισε ότι αυτή ήταν η βέλτιστη εξέλιξη για την εταιρία. Στο συμφωνητικό για τη μεταβίβαση συμπεριλήφθηκε ρήτρα ότι στην επωνυμία της εταιρίας θα παρέμενε το όνομα του αποχωρούντος συνεταίρου.

Ερωτάται:

1) Από ποιον/ποιους και πώς θα ενεργείται η διαχείριση-εκπροσώπηση της ΟΕ μετά την ανάκληση Α; [ΒΑΘΜΟΣ 1]

Απάντηση: Από τους Β και Γ από κοινού, εφόσον δεν προκύπτει κάτι άλλο από το καταστατικό.

2) Υπήρξε πράγματι παραβίαση εταιρικών υποχρεώσεων εκ μέρους του Α; Αν ναι, ποια νομικά μέτρα μπορούν να ληφθούν εναντίον του και από ποιόν; [ΒΑΘΜΟΙ 2]

Απάντηση: Υπήρξε παραβίαση της υποχρέωσης πίστης υπό την ειδικότερη έκφανση της υποχρέωσης για μη άσκηση ανταγωνισμού κατά της εταιρίας (άρθρο 747 ΑΚ)

Νομικά μέτρα: Η εταιρία έχει τις αξιώσεις άρσης και παράλειψης και αξίωση αποζημίωσης. Για τις αξιώσεις της άρσης και της παράλειψης δεν χρειάζεται η απόδειξη υπαιτιότητας του Α και επέλευσης ζημίας στην εταιρία. Για την αξίωση αποζημίωσης χρειάζεται η απόδειξη υπαιτιότητας, επελθούσας ζημίας της εταιρίας και αιτιώδους συνδέσμου. Μέτρο ευθύνης για την υπαιτιότητα είναι αυτό του άρθρου 252 εδ. β’ ν. 4072/2012 (ευθύνη για κάθε πταίσμα). Σε περίπτωση αδράνειας ή άρνησης για την άσκηση των αξιώσεων από τους διαχειριστές, είναι δυνατή η άσκησή τους και από κάθε εταίρο ατομικά (actio pro socio/741 AK). Ενδέχεται να στοιχειοθετείται σπουδαίος λόγος για τον αποκλεισμό του Α από την εταιρία (άρθρο 263 ν. 4072/2012).

3) Ήταν νόμιμη η μεταβίβαση της εταιρικής συμμετοχής του B στον Λ; Αν η απάντηση είναι θετική, απέκτησε ο Λ και την ιδιότητα του καταστατικού διαχειριστή; [ΒΑΘΜΟΙ 1.5]

Απάντηση: Καταρχήν ήταν άκυρη η μεταβίβαση, αφού την απαγόρευε το καταστατικό και δεν υπήρξε (αντίθετη με το καταστατικό) σχετική ομόφωνη όλων των εταίρων. Τελικά, όμως, επέρχεται αναδρομική ισχυροποίηση της μεταβίβασης με την έγκριση αυτής από τον Δ (πρβλ. άρθρο 238 ΑΚ). Οι Α και Γ είχαν συγκατατεθεί στη μεταβίβαση, συνεπώς δεν είναι αναγκαία η εκ μέρους τους έγκριση. Ο Λ δεν απέκτησε την ιδιότητα του καταστατικού διαχειριστή αφού αυτή είναι μια στενά συνδεδεμένη με το πρόσωπο του μεταβιβάζοντος ιδιότητα (προσωποπαγής ιδιότητα) και από το καταστατικό της εταιρίας δεν συνάγεται κάτι άλλο.

4) Ήταν νόμιμη η συμφωνία περί διατήρησης του ονόματος του Β στην επωνυμία της εταιρίας, παρά την αποχώρησή του από αυτή; [ΒΑΘΜΟΙ 0.5]

Απάντηση: Ναι, με βάση την αρχή της διάρκειας (άρθρο 250 παρ. 2 ν. 4072/2012)

Τον Ιούνιο του 2021, ολοκληρώθηκε νομότυπα η μετατροπή της παραπάνω ΟΕ σε ΑΕ με την επωνυμία «Συνεργείο συντήρησης και επισκευής αυτοκινήτων – Δ & Συνεργάτες A.E.». Στην εταιρία με τη νέα νομική μορφή της εισήλθαν και οι Μ, Ν & Ξ, πρόσωπα που δεν ήταν εταίροι στην ΟΕ. Μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου της εταιρίας ορίστηκαν οι μέτοχοι Γ, Δ, Μ & Ν.

Λόγω σημαντικών ζημιών που υπέστη η εταιρική περιουσία, τον Σεπτέμβριο του 2022, η Γενική Συνέλευση της εταιρίας αποφάσισε, κατόπιν νομότυπης σύγκλησης και σύμφωνα με την προβλεπόμενη στον νόμο και στο καταστατικό απαρτία και πλειοψηφία, την ονομαστική μείωση του κεφαλαίου της εταιρίας με ακύρωση αποκλειστικά μετοχών του μετόχου Ξ, χωρίς τη συναίνεση του τελευταίου.

Εξάλλου, λόγω της επίμονης άρνησης των Μ και Ν να συμπράξουν στην κατάρτιση των ετήσιων χρηματοοικονομικών καταστάσεων, δεν έχουν εγκριθεί χρηματοοικονομικές καταστάσεις της εταιρίας για τα έτη 2023 και 2024.

Ερωτάται:

5) Ήταν νόμιμη η ανωτέρω απόφαση της Γενικής Συνέλευσης και αν όχι υπάρχει δυνατότητα προσβολής της και με ποια νομική βάση; [ΒΑΘΜΟΙ 2.5]

Απάντηση: Δεν ήταν νόμιμη. Υπάρχει προσβολή της αρχής της ισότητας των μετόχων. Συνεπώς, η απόφαση είναι ακυρώσιμη λόγω κατάχρησης της εξουσίας της πλειοψηφίας σε βάρος του μετόχου Ξ (άρθρο 137 παρ. 2 περ. β’ ν. 4548/2018). Μπορεί να ζητηθεί η ακύρωση της απόφασης ή διεκδικηθεί αποζημίωση από τον μέτοχο Ξ, βάσει των διατάξεων του άρθρου 137 ν. 4548/2018.

Δεκτή και η άποψη ότι η απόφαση είναι άκυρη και είναι δυνατή η αναγνώριση της ακυρότητάς της σύμφωνα με το άρθρο 138 ν. 4548/2018, λόγω του ότι το περιεχόμενό της είναι αντίθετο στον νόμο (άρθρο 36 παρ. 2 ν. 4548/2018)

6) Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί η ως άνω επίμονη άρνηση των Μ και Ν;  [ΒΑΘΜΟΙ 2.5]

Πρόκειται για περίπτωση πλασματικής έλλειψης διοίκησης, αφού αρνούνται να εκπληρώσουν καθήκον επιβαλλόμενο από τον νόμο. Συνεπώς, είτε θα ανακληθούν και θα αντικατασταθούν από τη ΓΣ, σύμφωνα με το άρθρο 77 παρ. 2 ν. 4548/2018, είτε θα υπάρξει διορισμός προσωρινών μελών ΔΣ από το δικαστήριο στη θέση τους κατ’ άρθρο 69 ΑΚ. Είναι αναγκαία η συνοπτική αναφορά στις προϋποθέσεις εφαρμογής του άρθρου 69 ΑΚ στην ΑΕ εν προκειμένω.